70 χρόνια Vespa

Αμέσως μετά τον πόλεμο οι γιοί του Rinaldo Piaggio, Enrico και Armando, ξεκίνησαν τη διαδικασία της επανεκκίνησης της βιομηχανικής παραγωγής. Το δυσκολότερο έργο ανέλαβε ο Enrico, που ήταν υπεύθυνος για το κατεστραμμένο εργοστάσιο της Pontedera. Φρόντισε ώστε μέρος των μηχανών να μεταφερθούν στην Biella στο Piedmont για να επαναλειτουργήσουν. Ο Enrico Piaggio έδωσε έμφαση στη μετακίνηση, σε μια χώρα που αναδυόταν από τον πόλεμο.

Η αρχή έγινε στο εργοστάσιο της Biella, όπου ένα σκούτερ κατασκευάζεται, βασισμένο σε μια μικρή μοτοσυκλέτα για αλεξιπτωτιστές. Το πρωτότυπο, γνωστό ως MP5, απέκτησε το ψευδώνυμο “Paperino” (το όνομα του Donald Duck στα Ιταλικά) εξαιτίας του παράξενου σχήματός του: όμως δεν άρεσε στον Enrico Piaggio και ζήτησε από τον Corradino D’Ascanio να το επανασχεδιάσει.
Όμως στο σχεδιαστή δεν άρεσαν οι μοτοσικλέτες. Τις έβρισκε άβολες, ογκώδεις, με τροχούς που δεν άλλαζαν εύκολα αν τρυπούσαν και το χειρότερο, με αλυσίδα που λέρωνε. Η εμπειρία του ωστόσο σαν αεροναυπηγός, τον βοήθησε να βρει τη λύση. Για να εξαφανίσει την αλυσίδα, εμπνεύστηκε ένα όχημα με αυτοφερόμενο αμάξωμα. Για να το κάνει πιο εύκολο στην οδήγηση, τοποθέτησε τον μοχλό ταχυτήτων στο τιμόνι. Για καλύτερη λειτουργία των τροχών δεν σχεδίασε ένα πιρούνι, αλλά έναν υποστηρικτικό βραχίονα. Τέλος, σχεδίασε ένα αμάξωμα που θα προστατεύει τον οδηγό, ώστε να μην λερώνεται. Δεκαετίες πριν την εξάπλωση εργονομικών μελετών, η θέση οδήγησης της Vespa είχε σχεδιαστεί ώστε να επιτρέπει στον αναβάτη να κάθεται άνετα και με ασφάλεια, να μην ταλαντεύεται επικίνδυνα όπως σε μια ψηλή μοτοσυκλέτα.
Τα σχέδια του Corradino D’Ascanio δεν είχαν καμία σχέση με το Paperino: ο σχεδιασμός ήταν απόλυτα πρωτότυπος και επαναστατικός σε σχέση με όλα τα άλλα υπάρχοντα μέσα μετακίνησης. Με τη βοήθεια του αξιόπιστου σχεδιαστή Mario D’Este, θα πάρει στον Corradino D’Ascanio μερικές μέρες μόνο για να τελειοποιήσει την ιδέα του και να ετοιμάσει την πρώτη Vespa, που κατασκευάστηκε στην Pontedera τον Απρίλιο του 1946. Ο ίδιος ο Enrico Piaggio έδωσε το όνομα στο σκούτερ. Αφού στάθηκε μπροστά στο πρωτότυπο MP6, με το φαρδύ κεντρικό τμήμα και τη «στενή» μέση, αναφώνησε: «Μοιάζει με σφήκα!» Και έτσι γεννήθηκε η Vespa.

Tο πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας Vespa

Στις 23 Απριλίου 1946 η Piaggio & C. S.p.A. κατέθεσε αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας στο Κεντρικό γραφείο ευρεσιτεχνίας και εφευρέσεων του Υπουργείου Βιομηχανίας και Εμπορίου στη Φλωρεντία, «για μια μοτοσυκλέτα που τα φτερά και το καπό καλύπτουν όλα τα μηχανικά μέρη». Σε σύντομο χρονικό διάστημα η Vespa παρουσιάστηκε στο κοινό, προκαλώντας διαφορετικές αντιδράσεις. Παρ’ όλα αυτά, ο Enrico Piaggio δεν δίστασε να ξεκινήσει την παραγωγή δύο χιλιάδων οχημάτων της πρώτης Vespa 98cc. Το δημόσιο ντεμπούτο του νέου οχήματος πραγματοποιήθηκε στο διάσημο Rome Golf Club, με την παρουσία της συμμαχικής κυβέρνησης. Η εκδήλωση βιντεοσκοπήθηκε από την Αμερικανική Movieton: οι Ιταλοί είδαν τη Vespa για πρώτη φορά στις σελίδες του Motor (24 Μαρτίου 1946) και στο ασπρόμαυρο εξώφυλλο του La Moto στις 15 Απριλίου 1946. Το πραγματικό όχημα το είδαν στην Έκθεση του Μιλάνο, όπου ακόμη και ο Καρδινάλιος Schuster σταμάτησε να ρίξει μια ματιά, αφού του κέντρισε το ενδιαφέρον το φουτουριστικό όχημα.

Από το σκεπτικισμό στο «Θαύμα»

Κατασκευαστές και ειδικοί ήταν διχασμένοι: από τη μια ήταν εκείνοι που έβλεπαν την Vespa ως υλοποίηση μίας εξαιρετικής ιδέας και από την άλλη οι σκεπτικιστές, που σύντομα ωστόσο άλλαξαν γνώμη. Η παραγωγή ξεκίνησε τους τελευταίους μήνες και τον επόμενο χρόνο εμφανίστηκε η Vespa 125, ένα μεγαλύτερο μοντέλο, που σύντομα εγκαθιδρύθηκε ως η συνέχεια της πρώτης Vespa 98cc.
Το «θαύμα» της Vespa είχε γίνει πραγματικότητα και η παραγωγή αυξανόταν συνεχώς: το 1946 η Piaggio έριξε 2.484 σκούτερ στην αγορά. Τον επόμενο χρόνο έγιναν 10.535 και μέχρι το 1948 η παραγωγή είχε φτάσει τα 19.822 κομμάτια.
Όταν στα 1950 άρχισε να παράγει και η γερμανική αντιπροσωπεία, η παραγωγή άγγιξε τα 60.000 οχήματα ενώ τρία χρόνια αργότερα 171.200 μηχανές έβγαιναν από το εργοστάσιο. Ενδιαφέρον ωστόσο υπήρξε και από την πλευρά των ξένων αγορών από το γεγονός ότι η γέννηση του σκούτερ δημιούργησε τόσο στον τύπο όσο και στο κοινό, ενδιαφέρον και θαυμασμό. Οι Times το αποκάλεσαν «αμιγώς ιταλικό προϊόν, που είχε να εμφανιστεί από τον καιρό των Ρωμαϊκών αρμάτων». Ο Εnrico Piaggio συνέχιζε με επιμονή να ενθαρρύνει την εξάπλωση της Vespa και στο εξωτερικό, δημιουργώντας ένα εκτενές κύκλωμα υπηρεσιών τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Μη μένοντας ικανοποιημένος, εφιστούσε την προσοχή και αύξανε το ενδιαφέρον για το προϊόν του, με διάφορες πρωτοβουλίες μεταξύ των οποίων ήταν και η δημιουργία και εξάπλωση των Vespa club.
Η Vespa έγινε το προϊόν υπεροχής της Piaggio, ενώ ο ίδιος ο Enrico δοκίμαζε νέα μοντέλα. Οι προοπτικές του υπερέβησαν τα εθνικά όρια και μέχρι το 1953, χάρη στην ακούραστη αποφασιστικότητά του, υπήρχαν περισσότερα από 10.000 σημεία εξυπηρέτησης PIAGGIO σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της Αμερικής και της Ασίας. Μέχρι τότε τα μέλη των Vespa club ανέρχονταν σε 50.000 και αντιπαλεύονται το νέο γεννηθέν Innocenti Lambretta. Περίπου 20.000 φανατικοί θαυμαστές της Vespa πήραν μέρος στην «Ημέρα της Vespa» το 1951.
Το να οδηγεί κανείς μία Vespa ήταν συνώνυμο της ελευθερίας και των απλών κοινωνικών συναναστροφών. Το νέο scooter είχε γίνει το σύμβολο ενός τρόπου ζωής: στην οθόνη, τη λογοτεχνία και τη διαφήμιση η Vespa εμφανιζόταν σαν ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα μιας κοινωνίας σε εξέλιξη.
Το 1950, μόλις τέσσερα χρόνια από το ντεμπούτο της, η Vespa παράγεται στη Γερμανία από την Hoffman Werke στο Λιντορφ, τον επόμενο χρόνο άνοιξε αντιπροσωπεία στην Μ. Βρετανία και στη Γαλλία, στην Ισπανία η παραγωγή άρχισε το 1953 στο Μοto Vespa της Μαδρίτης σημερινή Piaggio Espana, κι αμέσως ακολούθησε η Jette στις Βρυξέλλες. Φτιάχτηκαν εργοστάσια στην Βομβάη και τη Βραζιλία: η Vespa έφτασε στις ΗΠΑ και η φοβερή δημοτικότητά της τράβηξε την προσοχή του Reader’s Digest το οποίο της αφιέρωσε ένα εκτενές άρθρο. Αλλά αυτή η μαγική περίοδος ήταν μόνο η αρχή: σύντομα η Vespa παραγόταν σε 13 χώρες και πουλιόταν σε 114 χώρες σε όλα τα μέρη του κόσμου. Ακόμα και στην Αυστραλία, την Ν. Αφρική (όπου ήταν γνωστή ως «Bromponie» δηλ. αραγμένο πόνυ) το Ιράν και την Κίνα. Και βέβαια αντιγράφηκε: στις 9 Ιουνίου 1957 η Izvestia ανέφερε την αρχή της παραγωγής στο Κίροφ της Ρωσίας, της Viatka 150cc, ενός σχεδόν τέλειου αντίγραφου της Vespa.
Η Piaggio είχε αρχίσει έγκαιρα να επεκτείνεται στον τομέα μεταφοράς ελαφρών φορτίων: το 1948 αμέσως μετά τη δημιουργία της Vespa, άρχισε η παραγωγή του τρίτροχου μικρού φορτηγού ΑΡΕ (το ιταλικό αντίστοιχο της «μέλισσας»), όχημα το οποίο έγινε αμέσως επιτυχία εξαιτίας της πολλαπλής του χρηστικότητας.
Εμφανίστηκαν πολλές φανταστικές εκδοχές της Vespa, μερικές από τον ίδιο τον Piaggio, αλλά κυρίως από φανατικούς θιασώτες. Για παράδειγμα η Vespa Sidecar (με καλάθι στο πλάι), η Vespa Alpha, που δημιούργησε το 1967 και η Alpha Wallis για τον τηλεοπτικό πράκτορα Dick Smart, ένα όχημα που μπορούσε να πετάξει ή να κινείται υποβρυχίως. Ο γαλλικός στρατός είχε κάποια μοντέλα Vespa ειδικά σχεδιασμένα να μεταφέρουν όπλα και μπαζούκας και άλλα που έπεφταν μαζί με τους αλεξιπτωτιστές. Ακόμα και ο ιταλικός στρατός ζήτησε ένα τέτοιο είδος αλεξιπτωτιστικού σκούτερ το 1963.

Vespa: πάνω από 18.000 οχήματα στην παραγωγή

Τη Vespa αντέγραψαν και μιμήθηκαν με χιλιάδες τρόπους: όμως η μοναδικότητα του οχήματος εξασφάλιζε στην Piaggio μια πολύ μακρά περίοδο επιτυχίας, τόσο πολύ ώστε το Νοέμβριο του 1953 500.000 οχήματα πέρασαν από την παραγωγή, για να φθάσουν έως 1.000.000 τον Ιούνιο του 1956. To 1960 η Vespa ξεπέρασε τα 2.000.000, το 1970 άγγιξε τα 4.000.000 ενώ το 1988 ξεπέρασε τα 10.000.000, καθιστώντας τη Vespa — η οποία πούλησε πάνω από 18.000.000 τεμάχια μέχρι τότε — ένα μοναδικό φαινόμενο στον τομέα των δίτροχων.
Η έκρηξη της Vespa και των διαφορετικών επιχειρηματικών σχεδίων των αδερφών Piaggio, με τον Enrico επικεντρωμένο στα ελαφριά οχήματα κίνησης στην Τοσκάνη και τον Armando στις αεροναυτικές επιχειρήσεις στη Liguria, είχαν ως αποτέλεσμα το διαχωρισμό της εταιρείας. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1946, ο Enrico Piaggio απέκτησε το μερίδιο στην Piaggio & C. S.p.A. που κατείχε ο αδερφός του Armando, ο οποίος στη συνέχεια ίδρυσε την εταιρεία “Rinaldo Piaggio Industrie Meccaniche Aeronautiche” (I.A.M. Rinaldo Piaggio). Η Vespa 50 είχε παρουσιαστεί τον προηγούμενο χρόνο, το 1963, μετά την εισαγωγή ενός νόμου στην Ιταλία σύμφωνα με τον οποίο όλα τα οχήματα πάνω από 50 κ.εκ. έπρεπε να φέρουν πινακίδες
Η νέα Vespa εξαιρέθηκε από το νόμο και σημείωσε αμέσως επιτυχία. Στην Ιταλία οι πωλήσεις οχημάτων με πινακίδες κυκλοφορίας μειώθηκαν κατά 28% το 1965 σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Από την άλλη μεριά, η Vespa, με τη σειρά “50”, ήταν μια μεγάλη επιτυχία. Η μικρή Vespa υπήρξε σημαντική προσθήκη στην γκάμα της Piaggio και αυτός ο κυβισμός συνεχίζει να παράγεται μέχρι και σήμερα. Μέχρι σήμερα έχουν παραχθεί σχεδόν 3.500.000 Vespa 50 κυβικών σε διαφορετικά μοντέλα και εκδόσεις. Η Vespa ET4 50, που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2000 (και αντικαταστάθηκε το 2005 από τη Vespa LX) ήταν η πρώτη τετράχρονη Vespa 50cc, η οποία πέτυχε ένα νέο ρεκόρ: πάνω από 500 km απόσταση με ένα γεμάτο ρεζερβουάρ.
Η ιστορία της Vespa PX είναι πραγματική μοναδική κι εξαιρετική στον κόσμο των δίτροχων ως το πιο επιτυχημένο μοντέλο σε ολόκληρη την ιστορία της Vespa: δημιουργήθηκε το 1977 και είναι ακόμα στην παραγωγή, στις εκδόσεις 125 και 150 cc, έχοντας ξεπεράσει τα τρία εκατομμύρια πωλήσεις.
Το 1996, ήταν η πεντηκοστή επέτειος του πιο διάσημου σκούτερ στον κόσμο, της σειράς Vespa ET4 and ET2. Η ET4 ήταν η πρώτη Vespa στην ιστορία με τετράχρονο κινητήρα. Με το λανσάρισμα της Granturismo 200L και 125L το 2003, η Vespa έφτασε σε επίπεδα άνευ προηγουμένου όσον αφορά το μέγεθος και τη δύναμή της. Το 2005, δύο νέα και πολύ σημαντικά μοντέλα προστέθηκαν στην γκάμα: η Vespa LX (50, 125 και 150) αντικατέστησε τη Vespa ET (πάνω από 460.000 πωλήσεις οχημάτων από το 1996) ενώ, 50 χρόνια μετά το λανσάρισμα της θρυλικής Vespa GS Gran Sport, η Vespa GTS 250 i.e. θεωρήθηκε ως η πιο γρήγορη, η πιο ισχυρή και υψηλής τεχνολογίας Vespa όλων των εποχών. Με ισχυρό 250 cc 4-βάλβιδο υγρόψυκτο κινητήρα με ηλεκτρονική ανάφλεξη.
Το 2006 η επέτειος των 60 ετών της Vespa εορτάστηκε με τρία αποκλειστικά μοντέλα, παρουσιάζοντας την πρωτότυπη Vespa σε μια πιο μοντέρνα και κομψή έκδοση. Πρόκειται για τη Vespa GTV, τη Vespa LXV και τη Vespa GT 60°. Το 2007 ήταν η χρονιά της Vespa S: κομψά εμπνευσμένη από τις γραμμές των μοντέλων της εποχής του '70, η Vespa S ήταν η νέα κληρονόμος της θρυλικής 50 Special και της 125 Primavera. Το Μαίο του 2008 φθάνει η Vespa GTS 300: το μοντέλο 145 GTS 300 Super ήταν και πάλι η Vespa με τις υψηλότερες επιδόσεις και τον μεγαλύτερο κινητήρα που κατασκευάστηκαν ποτέ.
Την άνοιξη του 2012 μια σημαντική καινοτομία έρχεται στη σειρά των μικρών LX/S, όσον αφορά τον κινητήρα. Πρόκειται για έναν ολοκαίνουριο μονοκύλινδρο κινητήρα 125/150 3 βαλβίδων ηλεκτρονικού ψεκασμού νέων προδιαγραφών, αγγίζοντας αποστάσεις 55 km με ένα λίτρο βενζίνης και μειωμένες εκπομπές ρύπων Co2 κατά 30%. Ενας εξαιρετικά προηγμένος κινητήρας, εξ ολοκλήρου σχεδιασμένος και κατασκευασμένος στη Pontedera, ο οποίος εξόπλισε και τη Vespa του μέλλοντος, τη Vespa 946.
Η Vespa 946, παρουσιάστηκε το 2012 στην Εκθεση EICMA στο Μιλάνο, ανοίγοντας ένα παράθυρο στο μέλλον όσον αφορά το στυλ και την τεχνολογία. Η Vespa 946 απέτισε φόρο τιμής στο πρωτότυπο MP6, το διασημότερο σκούτερ στον κόσμο, ένα αξεπέραστο παράδειγμα ιταλικού στυλ και δημιουργικότητας.

Ρεκόρ, αγωνίσματα και μακρινά ταξίδια: ο γύρος του κόσμου με Vespa

Η Vespa έχει αφήσει πίσω της και αγωνιστική καριέρα. Στην Ευρώπη στη δεκαετία του 50, έλαβε μέρος, συχνά επιτυχώς, σε κανονικούς αγώνες μοτοσικλετών (ταχύτητας και off-road), καθώς και σε ασυνήθιστα αθλητικά γεγονότα.
Το 1952 ο γάλλος Georges Monneret κατασκεύασε μια “φιλόδοξη Vespa” ειδικά για τον αγώνα Παρίσι-Λονδίνο και διέσχισε επιτυχώς το κανάλι της Μάχης. Την προηγούμενη χρονιά ο ίδιος ο Rinaldo Piaggio κατασκεύασε μια Vespa 125 κυβικών, ένα πρωτότυπο για αγώνες ταχύτητας, και κατέκτησε το παγκόσμιο ρεκόρ με 171.102 km/h.
Το 1951 η Vespa επίσης κατέκτησε τη κορυφή στο “Διεθνές 6 ήμερο” στο Varese, κερδίζοντας 9 χρυσά μετάλλια, τα καλύτερα των ιταλικών μοτοσικλετών. Την ίδια χρονιά πραγματοποιήθηκαν αναρίθμητοι αγώνες με Vespa: μια αποστολή στο Congo, η πρώτη στη σειρά των απίστευτων ταξιδιών με σκούτερ δίτροχα που κατασκευάστηκαν αρχικά για να λύσουν αστικά προβλήματα κυκλοφορίας και μετακίνησης.
Ο Giancarlo Tironi, ένας Ιταλός φοιτητής πανεπιστημίου έφθασε στον Αρκτικό Κύκλο με Vespa. O αργεντινός Carlos Velez διέσχισε τις Ανδεις από το Buenos Aires στο Santiago της Χιλής. Χρόνο με το χρόνο η Vespa γίνεται το δημοφιλέστερο δίτροχο σε όσους αγαπούν τις περιπετειώδεις διακοπές: ο Roberto Patrignani οδήγησε Vespa από το Μιλάνο στο Τόκυο· ο Soren Nielsen στη Γροιλανδία· ο James P. Owen από τις ΗΠΑ στη Γη του Πυρός· Santiago Guillen και Antonio Veciana από τη Μαδρίτη στην Αθήνα· ο Wally Bergen σε περιοδεία στις Αντίλλες· οι ιταλοί Valenti και Rivadulla σε tour στην Ισπανία· ο Miss Warral από το Λονδίνο στην Αυστραλία και επιστροφή στο Λονδίνο· ο αυστραλός Geoff Dean έκανε το γύρο του κόσμου.
Ο Pierre Delliere, λοχίας στην γαλλική αεροπορία, έφθασε στη Σαιγκόν σε 51 ημέρες από το Παρίσι, ταξιδεύοντας διαμέσου Αφγανιστάν. Ο ελβετός Giuseppe Morandi ταξίδεψε 6.000 km, τα περισσότερα από αυτά στην έρημο, με Vespa που είχε αγοράσει το 1948. Ο Ennio Carrega πήγε από τη Γένοβα στο Lapland και πίσω στη Γένοβα σε 12 ημέρες. Δύο δανοί δημοσιογράφοι η Elizabeth και ο Erik Thrane, αδέλφια, έφθασαν στη Bombay με Vespa. Και είναι αδύνατο να μετρηθούν με ακρίβεια οι ευρωπαίοι οδηγοί σκούτερ που έφτασαν στο Βόρειο Ακρωτήρι με τη Vespa τους.
Λίγοι γνωρίζουν ότι το 1980 δύο Vespa PX 200 με οδηγούς τους από τους M. Simonot και B. Tcherniawsky κατάφεραν να τερματίσουν στο δεύτερο Dakar rally. Τέσσερις φορές στο 24ωρο Le Mans 24 νικητής ήταν ο Henri Pescarolo με τη βοήθεια της γαλλικής ομάδας που δημιούργησε ο Jean-François Piot.
Η Vespa συνεχίζει να ταξιδεύει: το 1992 ο Giorgio Bettinelli, συγγραφέας-δημοσιογράφος, ξεκίνησε με Vespa από τη Ρώμη για να φθάσει στη Σαιγκόν τον Μάρτιο του 1993. Το διάστημα από το 1994-95 οδήγησε με τη Vespa 36,000 km από την Αλάσκα μέχρη τη Γη του Πυρός. Το 1995-96 ταξίδεψε από τη Μελβούνη στο Cape Town – πραγματοποιώντας πάνω από 52,000 km σε 12 μήνες. Το 1997 ξεκίνησε από τη Χιλή για να φθάσει μετά από τρία χρόνια και οκτώ μήνες στην Τασμανία, έχοντας ταξιδέψει 150,000 km με τη Vespa του διασχίζοντας 90 χώρες σε Αμερική, Σιβηρία, Ευρώπη, Αφρική, Ασία και Ωκεανία. Συνολικά ο Bettinelli ταξίδεψε με Vespa 250.000 km.

Η Vespa, ο κινηματογράφος και η “Dolce Vita”

Η κομψή, άνετη και εύκολη στην οδήγηση Vespa, με κινητήρες χαμηλών εκπομπών ρύπων και δισκόφρενα, είναι πια διαθέσιμες προς πώληση στις πολυάριθμες "Vespa Boutiques" στις Η.Π.Α.
Επιστρέφοντας στην αγορά το 2000 - μετά την έξοδό της το 1985, εξαιτίας του νόμου περί καυσαερίων που απέκλειε τους δίχρονους κινητήρες - η Vespa γνώρισε άμεση επιτυχία ξανά και το 2011 η Vespa LX/S υπήρξε το Ευρωπαϊκό δίτροχο με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στις Η.Π.Α.
Η Vespa όμως δεν είναι απλά ένα φαινόμενο της αγοράς. Αποτελεί μέρος της κοινωνικής ιστορίας. Στα χρόνια της "Dolce Vita" η Vespa έγινε συνώνυμο του σκούτερ ενώ ξένοι δημοσιογράφοι περιέγραφαν την Ιταλία ως “χώρα της Vespa”. Ο ρόλος της Vespa στην κοινωνική ιστορία, όχι μόνο στην Ιταλία αλλά και στο εξωτερικό, φαίνεται και από την παρουσία της σε εκατοντάδες ταινίες. Και είναι μια ιστορία που εξακολουθεί να γράφεται μέχρι και σήμερα.
Η Audrey Hepburn και ο Gregory Peck στο "Διακοπές στη Ρώμη" (1953) ήταν μόνο οι πρώτοι από μια μακρά σειρά από διεθνείς παράγοντες και ηθοποιούς που πρωταγωνίστησαν με το πιο διάσημο σκούτερ στον κόσμο. Η σειρά ταινιών ξεκινά από το “Quadrophenia” και συνεχίζεται με το “American Graffiti”, το “The Talented Mr. Ripley”, το “102 Dalmatians”, το “Dear Diary” και ακόμη περισσότερες παραγωγές όπως το “Alfie” με το Jude Law, το “The Interpreter” με τη Nicole Kidman και το blockbuster “Transformers”.
Σε φωτογραφήσεις και ταινίες η Vespa υπήρξε ο "ταξιδιωτικός σύντροφος" για πρωταγωνιστές όπως: Raquel Welch, Ursula Andress, Geraldine Chaplin, Joan Collins, Jayne Mansfield, Virna Lisi, Milla Jovovich, Marcello Mastroianni, Charlton Heston, John Wayne, Henry Fonda, Gary Cooper, Anthony Perkins, Jean-Paul Belmondo, Nanni Moretti, Sting, Antonio Banderas, Matt Damon, Gérard Depardieu, Jude Law, Nicole Kidman, Eddie Murphy και Owen Wilson.

1946-2016, εβδομήντα χρόνια Vespa: τα μοντέλα που έγραψαν ιστορία

Από τότε που κατασκευάστηκε το πρώτο μοντέλο 98 κυβικών το 1946, μέχρι την Grand Tourer του 2003, τη Vespa GTS 300 Super του 2008, τις τελευταίες ειδικές σειρές GTV και LXV και τελικά στη Vespa 946 που λανσαρίστηκε στις 8 Νοεμβρίου του 2011 στην 69η Μοτοσυκλετιστική Έκθεση EICMA στο Μιλάνο: υπάρχουν πάνω από 150 διαφορετικά μοντέλα, εκδόσεις και κυβισμοί Vespa. Τα δίτροχα αυτά καταγράφουν την τεχνική εξέλιξη του πιο διάσημου παγκοσμίως σκούτερ: από το λανσάρισμα της Vespa ET4 το 1996, το αρχικό μοντέλο έχει υποστεί πάνω από 20.000 τροποποιήσεις, ενώ έχουν αντικατασταθεί πάνω από 1.500 μέρη.
Είναι δύσκολο να διαλέξει κανείς τις πιο αντιπροσωπευτικές Vespa σε μια εξέλιξη που διήρκησε πάνω από 60 χρόνια. Μερικές Vespa αναζητήθηκαν από συλλέκτες γιατί ανήκαν σε ειδικές σειρές ή διότι αντικαταστάθηκαν από διαδοχικές σειρές και είναι ακριβές στην αγορά των σκούτερ, η οποία είναι ιδιαίτερα ενεργή σε όλο τον κόσμο. Άλλες, οι οποίες παρήχθησαν σε μεγαλύτερες ποσότητες ή έμειναν περισσότερο χρόνο στην αγορά, θεωρούνται κλασικά μοντέλα που άφησαν τη σφραγίδα τους στην ιστορία της δίτροχης μετακίνησης.
Πολλές είναι οι αυθεντικές τεχνικές λύσεις στην ιστορία της Vespa, που ανανεώνουν την παράδοση της καινοτομίας που έχει σημαδέψει την εξέλιξη του πιο ευπώλητου σκούτερ παγκοσμίως. Θα μπορούσαν να αναφερθούν μερικά μόνο παραδείγματα: με την Vespa ET2 Injection το 1997, η Piaggio παρουσίασε τον πρώτο δίχρονο κινητήρα άμεσου ψεκασμού στην ιστορία, μία πρωτιά που διπλασίασε το 2005 με την παρουσίαση του πρώτου ευρωπαϊκού τετράχρονου κινητήρα 50 κ.εκ. στη Vespa ET4 50. Το 2005, με τη Vespa GTS, η Piaggio παρουσίασε το πρώτο σκούτερ στον κόσμο με κινητήρα 250 κ.εκ. ηλεκτρονικού ψεκασμού, που πληροί τις προδιαγραφές Euro 3.

Vespa 98, 1946 - Η πρώτη Vespa. Κινείτο με ένα κινητήρα 98 κυβικών που έδινε 3,2 ίππους στις 4.500 στροφές και μέγιστη ταχύτητα 60 km/h. Κυκλοφόρησε για δύο χρόνια: το 1946 παρήχθησαν τα οχήματα με αρ. 1 έως 2.464 και το 1947 εκείνα με αρ. 2.465 έως 18.079. Vespa 125, 1948 – Η πρώτη Vespa 125 κυβικών. Διέφερε από τη Vespa 98 όχι μόνο στο μέγεθος του κινητήρα, αλλά επίσης και στην εισαγωγή της πίσω ανάρτησης· Η μπροστινή ανάρτηση ήταν επίσης τροποποιημένη. Vespa 125, 1953 – Σηματοδότησε την πρώτη σημαντική διαφορά στο κινητήρα: τροποποίηση διαμέτρου, διαδρομής και χρόνου αλλαγής ταχυτήτων. Ιπποδύναμη αυξήθηκε σε 5 ίππους στις 5.000 στροφές και η μέγιστη ταχύτητα στα 75 km/h. Η σχεδίαση του πίσω λασπωτήρα επίσης ήταν νέα. Vespa 125 U, 1953 - Η “Utility” έκδοση λιτή στο στυλ η οποία πουλήθηκε φθηνότερα κατά 20.000 λιρέτες από την αντίστοιχη μοντέρνα 125. Το φανάρι τοποθετήθηκε πάνω στο τιμόνι για πρώτη φορά στην Ιταλία (είχε ήδη τοποθετηθεί σε αντίστοιχα μοντέλα που προορίζονταν για εξαγωγή). Vespa 150 GS, 1955 – Οι ειδικοί την αποκάλεσαν “το πιο δημοφιλές, αμίμητο, επιθυμητό και αξέχαστο μοντέλο”. Με πολυάριθμες καινοτομίες: τον κινητήρα 150 κυβικών, κιβώτιο 4-ταχυτήτων, μεγαλύτερη σέλα στον standard εξοπλισμό, “faired” σύστημα τιμόνι-φανάρι, ελαστικά 10” ιντσών. Η Vespa μπορούσε να φθάσει τα 100 km/ώρα. Η σχεδίαση επίσης άλλαξε, με ένα πιο αεροδυναμική σχεδίαση. Vespa 160 GS, 1962 – Γεννήθηκε για να συνεχίσει την επιτυχημένη εμπορική πορεία της πρώτης GS με ένα τελείως νέο σχεδιασμό. To σιλανσιέ της εξάτμισης, το καρμπυρατέρ και η ανάρτηση ήταν επίσης νέες. Το μοντέλο έδινε ιπποδύναμη 8,2 ίππων στις 6.500 στροφές. Vespa 150 GL, 1963 – Η συγκεκριμένη έκδοση είχε και νέα σχεδίαση και χαρακτηρίστηκε “από τις πιο όμορφες Vespa που κατασκεύασαν οι σχεδιαστές της Piaggio”. Το τιμόνι, το τετράγωνο φανάρι, η μπροστινή μάσκα ήταν όλα νέα. Vespa 50, 1964 – Η πρώτη Vespa 50 κυβικών, σχεδιασμένη για να εκμεταλλευτεί τον ιταλικό κώδικα κυκλοφορίας που έκανε υποχρεωτική την έκδοση πινακίδων για μεγαλύτερους κινητήρες. Εξαιρετικά αξιόπιστος και ευέλικτος ο κινητήρας είχε νέο πλαίσιο με κύλινδρο 45 μοιρών αντί οριζόντιο. Επρόκειτο για το τελευταίο σχέδιο του Corradino d’Ascanio. Vespa 180 SS, 1965 – Σηματοδότησε ένα νέο σημείο αναφοράς στην ανάπτυξη του κινητήρα (181.14 cc), με 10 ίππους και μέγιστη ταχύτητα 105 km/h. Η έκδοση 180 SS (Super Sport) αντικατέστησε την υπέροχη GS 150/160 κυβικών. Η Piaggio τροποποίησε τη μπροστινή ποδιά, έτσι ώστε το δίτροχο να έχει πιο αεροδυναμική σχεδίαση αλλά και να βελτιωθεί σημαντικά η άνεση, ο χειρισμός και τα κρατήματα στον δρόμο. Vespa 125, 1966 – Ανεπίσημα γνωστό ως το “νέο 125”, έφερε ριζικές καινοτομίες σε ότι αφορούσε τη σχεδίαση, το πλασίο, τον κινητήρα (κλίση 45ο) και τις αναρτήσεις. Vespa Super Sprint 90, 1966 - Μια ειδική σειρά που προέκυψε από την Vespa 50/90 κυβικών και το “νέο” κινητήρα 125 κυβικών, η θήκη αντικειμένων ήταν τοποθετημένη ανάμεσα στη σέλα και το τιμόνι έτσι ώστε να προσφέρει μεγαλύτερη οδηγική ευχαρίστηση. Το τιμόνι ήταν στενό και χαμηλό και η μάσκα είχε αεροδυναμικό σχήμα. Με δυνατότητα κινητήρα μόνο 90 κυβικών μπορούσε να φθάσει τα 93 km/h. Η Vespa 125 Primavera, 1968 – Μαζί με τη μεταγενέστερη έκδοση PX, ήταν το μοντέλο Vespa με τη μεγαλύτερη διάρκεια. Πήγαζε από το “νέο” 125, αλλά με σημαντικές διαφορές στον κινητήρα που ανέβασε την μέγιστη ταχύτητα κατά 10 km/h. Μεγάλη προσοχή δόθηκε στις λεπτομέρειες οι οποίες περιλάμβαναν και το κλασσικό πρακτικό γάντζο για αποσκευές. Η Vespa 180 Rally, 1968 – Με το νέο δίτροχο, η Piaggio επέκτεινε το περιστροφικό σύστημα τροφοδοσίας καυσίμου σε όλη της την παραγωγή. Ο κινητήρας ήταν νέος, το μπροστινό φανάρι νέο και με πιο δυνατό φως, το πλαίσιο προήρχετο από την Vespa 150 Sprint, στενότερο και πιο αεροδυναμικό από το Super Sport. Vespa 50 Elestart, 1970 – Διέθετε μια σημαντική βελτίωση, την προσθήκη της ηλεκτρονικής ανάφλεξης, αλλά σχεδιαστικά ήταν επίσης συνολικά ανανεωμένη σε σύγκριση με την 50 Special. Vespa 200 Rally, 1972 - Η Vespa με τον μεγαλύτερο κινητήρα. Αυτό το μοντέλο με 12,35 ίππους στις 5.700 στροφές μπορούσε να φθάσει τα 116 km/h. Vespa 125 Primavera ET3, 1976 – Τα αρχικά προέρχονταν από το “Electronic 3 intake ports”. Περιελάμβανε σημαντικές διαφορές ως προς τον κινητήρα, ο οποίος ήταν πιο δυνατός και ζωηρός. Ακόμη και η σχεδίαση άλλαξε από της αντίστοιχης έκδοσης της standard Primavera (η οποία παρέμεινε στη γκάμα). Vespa P 125 X, 1978 - Η “PX” σηματοδότησε το νέο βήμα μπροστά σε ότι αφορούσε τη σχεδίαση συνολικά και τις επιδόσεις. Την ίδια χρονιά εμφανίζεται επίσης η P 200 E , η οποία ήταν επιπλέον εφοδιασμένη με ξεχωριστή λίπανση και φλας ενσωματωμένα στο πλαίσιο. Τρία χρόνια αργότερα λανσάρεται η PX 150 E με επιδόσεις μοιρασμένες ανάμεσα στα δύο μοντέλα. Vespa PK 125, 1983 – Αυτή αντικατέστησε την Vespa Primavera (standard and ET3) η οποία παρέμεινε στη παραγωγή με το “Classic” πλαίσιο για την ιαπωνική αγορά, όπου ήταν το best-seller δίτροχο δυτικής προέλευσης. Η σχεδίαση ήταν νέα και το πλαίσιο του PK ήταν τελείως διαφορετικό από τα προηγούμενα σκούτερ καθώς οι ενώσεις του πλαισίου δεν ήταν πλέον επικαλυμένες αλλά ενοποιημένες. Vespa PK 50, 1983 – Ουσιαστικά όμοια με την PK 125, εμφανίστηκε με δύο μοντέλα, PK 50 and PK 50 S, και τα δύο διέθεταν κιβώτιο 4 ταχυτήτων και ηλεκτρονική ανάφλεξη. Vespa PK 125 Automatic, 1984 – Μια αυτόματη μετάδοση έκανε την είσοδο της στη Vespa, προφανώς η πιο ριζική αλλαγή (τουλάχιστον για τον οδηγό) από το 1946. Η παρουσία της αυτόματης μετάδοσης ενισχύθηκε από την απουσία του πεντάλ φρένου το οποίο αντικαταστάθηκε από ένα μοχλό στο αριστερό μέρος του τιμονιού (το οποίο δεν είχε να ελέγξει πια το κιβώτιο ταχυτήτων που ήταν αυτόματο). Επιπλέον ήταν διαθέσιμη και η αυτόματη μίξη λαδιού βενζίνης και η ηλεκρονική ανάφλεξη. Την επόμενη χρονιά η Vespa PK 50 Αυτόματη λανσαρίστηκε εμπορικά. Vespa T 5 Pole Position, 1985 - Η T 5 ήταν η “extra-sporty” έκδοση της σειράς PX. Με νέο κινητήρα, κύλινδρο αλουμινίου και 5 θύρες εισαγωγής, αλλά επίσης και η σχεδίαση ήταν νέα ειδικώτερα στο πίσω μέρος και γύρω από το μπροστινό φανάρι που ενσωμάτωσε ένα επιθετικό φως με ένα μικρό ανεμοθώρακα από Plexiglas. Ενας λασπωτήρας προστέθηκε στη μάσκα. Vespa 50 N, 1989 – Οι αλλαγές στον ιταλικό Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας στο Εθνικό Δίκτυο προέβλεπε ότι τα δίτροχα 50 κυβικών δεν ήταν πλέον υποχρεωμένα στο όριο των 1,5 bhp, και η Piaggio παρουσίασε μια νέα μικρή Vespa με βελτιωμένες επιδόσεις (πάνω από 2 ίππους στις 5.000 στροφές), και νέο σχεδιασμό. Λανσαρίστηκε επίσης μια “Speedmatic” αυτόματη έκδοση.
Vespa ET4 125cc, 1996 - Η “νέα γενιά της Vespa” λανσαρίστηκε στην 50η επέτειο. Ένα τελείως νέο σχέδιο, πρόκειται για την πρώτη Vespa που εφοδιάστηκε ποτέ με ένα 4-χρονο κινητήρα. Η Vespa ET εφοδιάστηκε με ένα μπροστινό δισκόφρενο και ένα αυτόματο CVT κιβώτιο ταχυτήτων. Vespa ET2 50cc, 1997 – ίδια με την ET4 125, αλλά με κινητήρα 50κυβικών 2-χρονο καταλυτικό. Vespa ET4 150cc, 1999 – Το πρώτο Piaggio scooter που εφοδιάστηκε με τον κινητήρα νέας γενιάς 4-χρονο Leader κινητήρα, τώρα και στην έκδοση 125 κυβικών. Vespa ET4 50cc, 2000 – Η πρώτη Vespa 50 κ.εκ. με 4-χρονο κινητήρα, ο οποίος συνδυάζει τέλεια τις επιδόσεις ενός δίχρονου κινητήρα με τον ήσυχο χαρακτήρα και τους μειωμένους ρύπους και θορύβου που ο αντίστοιχος τετράχρονος προσφέρει. Αξιοθαύμαστη και η οικονομία στα καύσιμα: η Vespa ET4 50 παρουσιάζει τον υψηλότερο δείκτη αυτονομίας στη κατηγορία των 50 κυβικών, με περίπου 500 km σε γεμισμένο ντεπόζιτο. Νέα Vespa PX, 2001 – μπροστινό δισκόφρενο, κλασσική σχεδίαση, νέα χρώματα και επιστροφή στο «ιστορικό» λογότυπο Vespa για τη διαχρονική PX, που ξεπέρασε το εντυπωσιακό νούμερο των τριών εκατομμυρίων παραχθέντων μονάδων κατά τη διάρκεια της μακράς 30χρονης καριέρας της. Αναγεννήθηκε το 2011 και σήμερα διατίθεται σε εκδόσεις 125 και 150 κυβικών. Η Vespa PX είναι αξεπέραστη χάρη και στις ταχύτητες στο τιμόνι και τη δυνατότητα τοποθέτησης ρεζέρβας. Vespa Granturismo 200L και 125L, 2003 – Το 2003 η Granturismo παρουσιάστηκε ως η πιο ισχυρή Vespa που παράχθηκε ποτέ. Σε δύο εκδόσεις 125 και 200 κυβικών, συνδυάζει το στυλ Vespa με την προηγμένη τεχνολογία: ήταν η πρώτη Vespaπου εξοπλίστηκε με τετράχρονο, τετραβάλβιδο, υγρόψυκτο κινητήρα που σέβονται τις ευρωπαικές προδιαγραφές Euro2, με τροχούς 12 ιντσών και διπλό δισκόφρενο. Vespa LX, 2005 – η επιστροφή στο “vespino”, το μικρό μοντέλο που κυκλοφορούσε για πάνω από 40 χρόνια παράλληλα με το μεγαλύτερο “vespone”, με ένα ύφος εξαιρετικά σύγχρονο και προηγμένη τεχνολογία. Η Vespa LX αντικατέστησε τη Vespa ET (πάνω από 460.000 πωλήσεις από το 1996) και διατίθεται με τέσσερις σύγχρονους και φιλικούς προς το περιβάλον κινητήρες: δίχρονο 50 κυβικών και τετράχρονους 50,125,150 κυβικών. Vespa GTS 250 i.e, 2005 – πενήντα χρόνια μετά το λανσάρισμα της Vespa GS (Gran Sport), το πρώτο σπορ σκούτερ στην ιστορία που ακόμα θεωρείται θησαυρός για τους συλλέκτες και τους λάτρεις της μάρκας, η Vespa GTS 250 i.e. ανανεώνει το μίγμα ταχύτητας και στυλ της GS, και γίνεται η πιο γρήγορη, ισχυρή και τεχνολογικά προηγμένη Vespa. Από το Νοέμβριο του 2011 η Vespa GTS μεγάλωσε στα 300 κυβικά, με τον προηγμένο, εξαιρετικά ισχυρό τετραβάλβιδο, υγρόψυκτο κινητήρα με ηλεκτρονικό ψεκασμό. Η Vespa GTS φρενάρει με ένα ανώτερο σύστημα πέδησης με διπλό δίσκο.
Vespa GTV και LXV, 2006 – παρουσιάστηκαν για τον εορτασμό του απόλυτου μύθου στους δύο τροχούς. Οι Vespa LXV και Vespa GTV επαναφέρουν τα σημαντικότερα στυλιστικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των δεκαετιών ’50 και ‘60. Η Vespa GTV, με κινητήρες 125 και 250, ξεχωρίζει με την τοποθέτηση του προβολέα στο μπροστινό φτερό όπως το αυθεντικό πρωτότυπο του 1946. Η Vespa LXV, με κινητήρες 50, 125 και 150, εμπνέεται από τις απαλές και ουσιαστικές γραμμές των Vespa της δεκαετίας ‘60, και έχει εμφάνιση μίνιμαλ με τις χαρακτηριστικές χειρολαβές και τη σέλα δύο θέσεων. Vespa GT 60°, 250cc, 2006 – Ένα δώρο της Vespa στους φανατικούς φίλους της για τον εορτασμό των 60στων γενεθλίων της. Με τα υψηλής αξίας υλικά και τις αποκλειστικές λεπτομέρειες, αυτή η μοναδική περιορισμένη έκδοση παράχθηκε μόνο σε 999 μονάδες και προορίζεται να αποτελέσει ορόσημο στην ιστορία της Vespa. Vespa S 50 και 125, 2007 – ο χαρακτήρας του σπορ “Vespino” του παρελθόντος αναβιώνει στην ολοκαίνουρια Vespa S. Ένας συναρπαστικός συνδυασμός στυλ και αναμνησεων, διατηρεί ζωντανό μέχρι σήμερα το πνεύμα του πιο σπορ και νεανικού μοντέλου. Η Vespa S κληρονομεί τη λιτή εμφάνισή της από τα μυθικά μοντέλα της δεκαετίας 1970 όπως οι 50 Special και Vespa Primavera. Vespa GTS 300 Super, 2008 – η GTS 300 Super φέρνει την αποκλειστική κομψότητα Vespa στην κατηγορία πάνω από 250 κυβικών. Το κλασικό, μοναδικό στυλ Vespa συνδυάζεται με την εξέχουσα σπορ και σύγχρονη προσωπικότητα, χαρίζοντας στις καθαρές γραμμές Vespa μία πιο αποφασιστική εμφάνιση. Στο σπορ σχεδιασμό της η Vespa GTS 300 Super ενσωματώνει το στυλ, την άνεση, την ασφάλεια και τη στιβαρότητα της μάρκας Vespa. Εξοπλισμένη με ένα σύγχρονο και ισχυρό 4-βάλβιδο, υγρόψυκτο κινητήρα με ηλεκτρονικό ψεκασμό, που πληροί τις προδιαγραφές Euro3, η Vespa GTS 300 Super διακρίνεται για τις εξαιρετικές επιδόσεις σε ότι αφορά την ελαστικότητα και τη ζωντάνια του κινητήρα. Vespa S 50 και Vespa LX 50 4 Valve, 2009 – ο νέος 4-χρονος, 4-βάλβιδος κινητήρας 50cc κυβικών οδηγεί στην ανακάλυψη ενός νέου μεγέθους κινητήρα «ορόσημο» στην ιστορία της Vespa. Με νέο χρονισμό με 4 βαλβίδες, αυτός ο ολοκαίνουριος κινητήρας δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τους 2-χρονους προγόνους του (με 4,35 hp είναι ο πιο δυνατός 4-χρονος κινητήρας 50 cc στην αγορά), ωστόσο η κατανάλωση και οι εκπομπές ρύπων παραμένουν ενός τυπικού 4-χρονου. Με αυτό το νέο κινητήρα, η Vespa επιβεβαιώνει τη διαχρονική τεχνολογική της υπεροχή.
Vespa LX 3V και Vespa S 3V – τον Ιούνιο του 2012 οι Vespa LX και Vespa S εξοπλίζονται με νέο κινητήρα, που θεωρείται ορθώς σημείο αιχμής στην κατηγορία και ηγέτης σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις και τις ελάχιστες καταναλώσεις και εκπομπές ρύπων, επιτυγχάνοντας κατανάλωση 55km/l και περιορίζοντας τις εκπομπές Co2 κατά 30%. Με το νέο προηγμένο τεχνολογικά 125-150 4-χρονο 3-βάλβιδο κινητήρα, η Piaggio και πάλι ανοίγει ένα παράθυρο στην τεχνολογία μετακίνησης του μέλλοντος. Πρόκειται για έναν μονοκύλινδρο τετράχρονο αερόψυκτο κινητήρα με 3 βαλβίδες με ένα εκκεντροφόρο επικεφαλής και ηλεκτρονικό ψεκασμό. Σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε στο εργοστάσιο της Pontedera, σε ένα από τα πιο προηγμένα κέντρα έρευνας και ανάπτυξης στον κόσμο, με στόχο την αύξηση της απόδοσης και της οικονομίας καυσίμου με παράλληλη μείωση των εκπομπών ρύπων.
Το 2014 η Vespa GTS ανανεώνεται και βελτιώνεται με την υιοθέτηση των πιο προηγμένων ηλεκτρονικών συστημάτων: 2-κάναλο σύστημα πέδησης ABS και ASR traction control. Η Vespa επιβεβαιώνει την τεχνολογία αιχμής που πάντοτε την χαρακτήριζε και παρουσιάζει ένα από τα πιο σύγχρονα, προηγμένα και ασφαλή δίτροχα στον κόσμο.