Πόσες φορές πρέπει να βιαστεί ένα θύμα βιασμού;

Το σοκ στην ελληνική κοινωνία με την αποκάλυψη κυκλωμάτων παιδοβιαστών-μαστροπών αλλά και μεμονωμένων εγκληματικών και αποτρόπαιων πράξεων είναι ένα πράγμα. Η «δίψα» της ελληνικής κοινής γνώμης για ενημέρωση είναι ένα άλλο πράγμα. Και η τροφή «ειδήσεων» που δίνεται από επίορκους δημοσίους υπαλλήλους και έγκριτους επιστήμονες στα ΜΜΕ είναι ένας ακόμα βιασμός των θυμάτων και της λογικής.

Πώς γίνονται φέιγ βολάν απόρρητο προανακριτικό και ανακριτικό υλικό, απόρρητες καταθέσεις μαρτύρων και θυμάτων στα κεντρικά δελτία ειδήσεων, στις ενημερωτικές εκπομπές, στις εφημερίδες και στα social media; Τι αντίκτυπο έχουν όλα αυτά στις ζωές των θυμάτων και των οικογενειών τους αλλά και στις οικογένειες των θυτών που δεν είναι κατ΄ανάγκη συνένοχοι παρ’ όλα αυτά καταδικάζονται και τιμωρούνται μαζί τους;

Μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι στους δημοσιογράφους το υλικό των ανακρίσεων το πασάρουν δικαστικοί υπάλληλοι με κάποιου είδους «ανταλλακτική συνεργασία»; Είναι πιθανό το υλικό αυτό να το παρέχουν οι ίδιοι οι δικηγόροι στο πλαίσιο μιας «προνομιακής σχέσης» με τα ΜΜΕ; Είναι ερευνητική δημοσιογραφία το να καταστρατηγείς κάθε δικαίωμα θύματος και κατηγορουμένου στο βωμό του δικαιώματος της «ενημέρωσης»;

Αν είναι πολύ δύσκολο να αντιληφθούμε το «δικαίωμα του κατηγορουμένου», ας πάμε στα πιο εύκολα, στο «δικαίωμα του θύματος», αν κι αυτό τελευταία καταστρατηγείται με την ίδια ευκολία. Ειδικά για τα θύματα βιασμών ένα από τα δυσκολότερα θέματα είναι το πόσες φορές θα χρειαστεί να «βιαστεί» ξανά και ξανά μέχρι να τελεσιδικήσει μια υπόθεση και να επιβληθεί ποινή.

Διαβάζω με προσοχή παροτρύνσεις ειδικών, να αντιγράψουμε ορθές πρακτικές άλλων χωρών και μετά από μια αναλυτική εξέταση του θύματος από αστυνομικούς παρουσία ψυχολόγων, να συντάσσεται μια πλήρης συνέντευξη του θύματος που μαζί με το αποδεικτικό υλικό, θα ακολουθεί την υπόθεση χωρίς να χρειάζεται να σύρεται το θύμα ξανά και ξανά στις δικαστικές αίθουσες. Έτσι προστατεύεται ουσιαστικά το θύμα, έτσι προστατεύεται ακόμα και ο καταγγελλόμενος αν είναι αθώος, μια που η δημοσιότητα δεν μπορεί να γίνει όπλο εκβιασμού του.

Η εξέταση ενός θύματος βιασμού από τους δικηγόρους υπεράσπισης, η κατ΄ αντιπαράσταση εξέταση, ακόμα και η απλή θέαση του θύτη δυστυχώς συχνά εξελίσσεται σε έναν επαναλαμβανόμενο βιασμό, που μια και τελευταία συναντούμε όλο και πιο συχνά τον όρο «νομικός πολιτισμός», δεν είναι και τόσο πολιτισμένος.

Το εύκολο είναι να κατηγορήσουμε για όλα τους δικηγόρους και τις τακτικές υπεράσπισης που ακολουθούν, γιατί όμως να μη ρίξουμε μια ματιά στις ευθύνες των ΜΜΕ που μπαίνουν σε μια διαδικασία συναλλαγής, ακόμα και στις ευθύνες των πολιτών που από το πληκτρολόγιο δικάζουν και καταδικάζουν;

Για να «μπει το μαχαίρι στο κόκαλο», όπως υπαγορεύει το πολιτικό κλισέ και να «χυθεί άπλετο φως», όπως υπαγορεύει το δημοσιογραφικό λεξικό, πρέπει κάποια, κάποιος να βρει το θάρρος να μιλήσει. Όλη η περιρρέουσα ατμόσφαιρα συντελεί στο ακριβώς αντίθετο. Πού να βρει το θάρρος να μιλήσει κάποια ή κάποιος με τις κάμερες έξω από το σπίτι του, με τον δικηγόρο του θύτη του να την/ τον διαπομπεύει σε εκπομπές υψηλής τηλεθέασης, στις οποίες βρίσκει τακτικό βήμα, με το όνομά της/του να γίνεται hashtag εξυπηρετώντας το κοινό περί δικαίου αίσθημα;

Υποτίθεται ότι κάθε ένας από τους παραπάνω παράγοντες της δημόσιας ζωής, τους δικηγόρους, τους δικαστικούς υπαλλήλους και φυσικά τους δημοσιογράφους ή για να είμαι πιο δίκαιος, τους διευθυντές ειδήσεων ελέγχονται. Ποιος όμως τους ελέγχει; Ποιος θα διώξει έναν δημοσιογράφο ή έναν αρχισυντάκτη/διευθυντή που έστειλε κάμερα έξω από το σπίτι του θύματος κάνοντας το δακτυλοδεικτούμενο; Ποιός θα απαντήσει σε έναν δημοσιογράφο που κάνει εκπομπές πάνω σε μια απόρρητη δικογραφία λέγοντας, «μα την έδειξαν και τα άλλα κανάλια χτες βράδυ». Ποιός θα απαντήσει σε έναν συνήγορο που λέει στις κάμερες και στα μικρόφωνα, «η κοπέλα ικανοποίησε μια φαντασίωσή της» αναφερόμενος σε μια καταγγέλουσα βιασμό;

Για να μη σας κουράζω δεν θα απαντήσει κανείς τίποτα. Η μόνη λύση που εγώ βλέπω, είναι αυτό που διατύπωσα πιο πάνω, η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου στην καταγγελία και στην εκδίκαση αυτού του είδους εγκλημάτων. Κι αν συνεχίζει να παραβιάζεται το «απόρρητο της διαδικασίας» για χάρη της «ενημέρωσης του κοινού», δηλαδή για τα clicks, τα νούμερα τηλεθέασης και τα εμπορικά έσοδα, ας επιβληθεί και καμιά ποινή, ας δούμε και αφαιρέσεις άδειας επαγγέλματος. Κι εδώ το λόγο έχουν οι Δικηγορικοί Σύλλογοι, οι Ενώσεις Δικαστών και Εισαγγελέων, οι Ενώσεις Δημοσιογράφων. Αλλιώς οι «ρουφιάνοι δημοσιογράφοι» και τα «κοράκια δικηγόροι» θα επικρατήσουν ως επαγγελματικοί προσδιορισμοί επί δικαίων και αδίκων.