Ο κυματισμός του ερέβους
Η ύπαρξη, η φαντασία, ο χρόνος, συνδέονται με λεπτές, αόρατες, κλωστές. Έχουν και ονόματα τα νήματα: μνήμη και ψευδαίσθηση. Θυμάσαι κάποιον κάποτε. Νομίζεις ότι τον θυμάσαι. Το κομμάτι που άφησε πίσω θυμάσαι, τουλάχιστον αυτό πιστεύεις. Είσαι σίγουρος ότι μετά από χρόνια αγγίζεις τον ίδιο άνθρωπο. Ίσως. Η εσωτερική μετατόπιση είναι αθόρυβη και όταν αλλάξει ο χτύπος της καρδιάς, τότε ακόμη και η υφή της σάρκας αλλοιώνεται. Βλέπεις φωτογραφίες του παλιού «καλού» καιρού και δεν λαμβάνεις υπόψη την καταιγίδα που αναστατώνει την ψυχή σου. Γνωρίζεις αλλά δεν θες να παραδεχτείς την αμφιβολία της γνώσης (σου). Δεν υπάρχει, λοιπόν, γνώση, υπάρχουν βεβαιότητες που έχουν αποκτηθεί με κόπο, αίμα και ιδρώτα, ακόμη και με απώλεια του εαυτού! Και εδώ έρχεται ο Χαρούκι Μουρακάμι. Μάλλον, εκεί βρίσκεται ο Χαρούκι Μουρακάμι. Στην ύπαρξη ο ιάπωνας συγγραφέας, στη φαντασία, στον χρόνο και στις δοκιμασίες του νου. Ένα όμορφο χάος με δύο ήλιους είναι ο κόσμος του και αυτό είναι που συναρπάζει τον αναγνώστη σε κάθε του βιβλίο. Εμείς διαβάσαμε «Το κουρδιστό πουλί» (Εκδόσεις Ψυχογιός) και είδαμε τον δυϊσμό, ακούσαμε το μεταλλικό κρώξιμο, νιώσαμε το ανάλαφρο πέταγμα των ανθρώπων που δραπετεύουν και αφουγκραστήκαμε τον παλμό της σιωπής, τον κυματισμό του ερέβους. Το ξεφύλλισμα ξεκινά και ο καθρέφτης ραγίζει.
Το ξάφνιασμα της ακύρωσης
Το βιβλίο αυτό σου δείχνει αμέσως τι σημαίνει να διαβάζεις Χαρούκι Μουρακάμι. Η αίσθηση που σου αφήσουν τα μεγάλα του έργα, ιδιαίτερα το 1Q84, είναι αυτή: Σηκώνεσαι το πρωί για να πας στην τουαλέτα να πλυθείς και κοιτώντας το πρόσωπό σου στον καθρέφτη δεν το αναγνωρίζεις. Και αρχίζεις να αναρωτιέσαι… Σε αυτή τη φανταστική (;) συνθήκη τοποθετείστε και «Το κουρδιστό πουλί». Το ξάφνιασμα της ακύρωσης εισβάλλει και γεμίζει αθόρυβα τον προσωπικό χώρο και τότε, πριν τον πνιγμό, το άτομο βουτά στο αθέατο, στο απόκοσμο, στο άγνωστο και στο γνωστό που έχει μεταμορφωθεί, οριστικά. Αυτή είναι η αίσθηση, η πραγματικότητα, που επιβάλλει ο συγγραφέας στο μυθιστόρημά του και αυτή είναι που μας κρατά σε εγρήγορση μέχρι τέλους. Το βιβλίο απλώνεται σε 824 σελίδες και σε αυτό το μεγάλο πεδίο ο Μουρακάμι είναι ασταμάτητος, ανεξάντλητος. Δεν θα μας έκανε εντύπωση αν ξεπερνούσε και τις χίλιες (!) σελίδες. Η δυσκολία να «γεμίσει» το ρευστό θέμα της αναγνώρισης της ύπαρξης, της συνάντησης με τον άλλο, οι μεταφυσικές αποδράσεις, απαιτεί απανωτούς ελιγμούς σε πλοκή, νοήματα, ύφος. Ακόμη και για έναν συγγραφέα του βεληνεκούς του Ιάπωνα, αυτό δεν είναι εύκολο. Το τελικό αποτέλεσμα, αν και υπάρχουν σημεία που δοκιμάζουν την υπομονή του αναγνώστη, δικαιώνει τον δημιουργό.
Η αναζήτηση ξεκινά
Η υπόθεση απλή. Ο τριαντάχρονος Τόρου Οκάντα χάνει τη δουλειά του, τη γάτα του και λίγο αργότερα τη γυναίκα του, την Κουμίκο. Η αναζήτηση (τους) ξεκινά. Η ήρεμη ρουτίνα της ζωής του ανατρέπεται και ξεκινά μια παράξενη διαδρομή στην οποία τον καθοδηγούν διάφοροι χαρακτήρες που ο καθένας τους έχει να του αφηγηθεί και από μια ιστορία. Το ξάφνιασμα είναι εδώ, η είσοδος στον λαβύρινθο του εαυτού εδώ. Το αχαρτογράφητο ταξίδι ξεκινά. Ο Μουρακάμι κινείται στα τυφλά, σκόπιμα, και μέσω της αφής ανακαλύπτει τον κόσμο που κρύβεται στα όνειρα και στις καλυμμένες ρωγμές της καθημερινότητας. Το μυστήριο κυριαρχεί στην αφήγηση, όπως και η ήρεμη συνομιλία του με τον ήρωα του. Αυτά που βλέπουν τα μάτια έρχονται σε αντίθεση με αυτά που βλέπει η ψυχή. Η παραισθητική, όμορφη, νοσταλγική, επικίνδυνη ατμόσφαιρα περνά στο κείμενο, στις εικόνες και στη συμπεριφορά των προσώπων. Ο Μουρακάμι ξέρεις να χειρίζεται πολλά είδη σε μια στιγμή. Εδώ υπάρχει το αστυνομικό, το υπαρξιακό, το φιλοσοφικό (των λαών της Ανατολής), το ιστορικό. Ο Ιάπωνας μας δίνει άλλο ένα πολυπρισματικό, πολυεπίπεδο έργο με γοητευτικά και βαθιά αληθινά χαρακτηριστικά. Η καλή μετάφραση ανήκει στην Αργυρώ Μαντόγλου.
