H κρυμμένη επιστημονική θεωρία στα σύννεφα της «Έναστρης Νύχτας» του Βίνσεντ Βαν Γκογκ

Επιμέλεια: Newsroom
H κρυμμένη επιστημονική θεωρία στα σύννεφα της «Έναστρης Νύχτας» του Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Η ικανότητα του Βαν Γκογκ να αναπαράγει τέτοια φυσικά φαινόμενα χωρίς τη βοήθεια των σύγχρονων επιστημονικών εργαλείων μαρτυρά τη βαθιά σύνδεσή του με τον κόσμο γύρω του.

Το αριστούργημα του Βίνσεντ βαν Γκογκ «Έναστρη νύχτα» γοητεύει εδώ και καιρό τους θεατές με τον στροβιλώδη νυχτερινό ουρανό και τα ζωντανά χρώματα. Αλλά σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Physics of Fluids», ο διάσημος πίνακας αποκαλύπτει επίσης την αξιοσημείωτη ικανότητα του βαν Γκογκ να αποτυπώνει φυσικά μοτίβα που αργότερα θα ορίζονταν από μαθηματικούς νόμους - δεκαετίες μετά το θάνατό του.

Η μελέτη, με επικεφαλής τον φυσικό Yongxiang Huang, υποδηλώνει ότι τα στροβιλώδη μοτίβα ακολουθούν τη θεωρία της τύρβης του Kolmogorov, μια μαθηματική έννοια που προτάθηκε το 1941 από τον σοβιετικό μαθηματικό Andrey N. Kolmogorov-52 χρόνια μετά τον πίνακα του βαν Γκογκ. Η θεωρία αυτή εξηγεί πώς η κινητική ενέργεια των τυρβωδών ρευστών, όπως το νερό ή ο αέρας, μεταπίπτει από μεγαλύτερα κυκλικά ρεύματα, που ονομάζονται δίνες, σε μικρότερα. Παρά το γεγονός ότι ο βαν Γκογκ πιθανότατα δεν είχε γνώση αυτών των μαθηματικών ιδεών, ο πίνακάς του αντικατοπτρίζει αυτά τα τυρβώδη μοτίβα με αξιοσημείωτη ακρίβεια.

Ο Huang και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν ότι το μέγεθος και η απόσταση μεταξύ αυτών των στροβιλισμών ευθυγραμμίστηκαν στενά με τη θεωρία της τύρβης του Kolmogorov, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι διαισθητικές παρατηρήσεις του βαν Γκογκ για τη φύση ήταν απίστευτα ακριβείς.

«Πιστεύουμε ότι ο βαν Γκογκ, ως ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους της εποχής του, μελετούσε σχολαστικά την κίνηση του ουρανού σε πολλές περιπτώσεις», εξήγησε ο Huang. «Όταν δημιούργησε αυτόν τον περίφημο πίνακα, το μοτίβο ροής ακολουθούσε με ακρίβεια τους φυσικούς νόμους».

Ο στροβιλιζόμενος ουρανός στην «Έναστρη νύχτα» -ένα κεντρικό χαρακτηριστικό του πίνακα- φαίνεται χαοτικός με την πρώτη ματιά. Ωστόσο, όπως η κίνηση του νερού σε ένα ποτάμι ή των σύννεφων στον ουρανό, η αναταραχή μέσα στον πίνακα ακολουθεί υποκείμενα μοτίβα. Οι ίδιες οι πινελιές του βαν Γκογκ αντικατοπτρίζουν μια άλλη πτυχή της τύρβης, γνωστή ως κλιμάκωση Batchelor, η οποία περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο αναμειγνύονται τα υγρά κατά τη διάρκεια της τυρβώδους κίνησης. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι μικροσκοπικές δίνες στις πινελιές του μοιάζουν με μοτίβα που αναμένονται από σωματίδια που στροβιλίζονται σε ένα ρευστό.

Η ικανότητα του Βαν Γκογκ να αναπαράγει τέτοια φυσικά φαινόμενα χωρίς τη βοήθεια των σύγχρονων επιστημονικών εργαλείων μαρτυρά τη βαθιά σύνδεσή του με τον κόσμο γύρω του.