Το μοτοσακό και το πλυντήριο

Μέχρι το μεσημέρι της Πέμπτης 12 Αυγούστου 2004, παραμονή της Τελετής Έναρξης των Αγώνων της Αθήνας, ο Κώστας Κεντέρης και η Κατερίνα Θάνου ήταν τα ζωντανά εικονίσματα του ελληνικού στίβου: είδωλα που εκτός συνόρων ξεσήκωναν καγχασμούς καχυποψίας και λοξά βλέμματα, αλλά είδωλα.

Ο Κεντέρης, μάλιστα, χρυσός Ολυμπιονίκης τέσσερα χρόνια νωρίτερα στο Σίντνεϊ, είχε επιλεγεί ως τελευταίος λαμπαδηδρόμος, ο αθλητής που θα άναβε τη Φλόγα στο κατάφωτο Ολυμπιακό Στάδιο του ελληνικού ονείρου. Ώσπου, έπεσε ο ουρανός στα κεφάλια τους και στα δικά μας.

«Τους ψάχνουν για ντόπινγκ κοντρόλ και δεν τους βρίσκουν», μαθεύτηκε το απόγευμα εκείνης της μοιραίας Πέμπτης στα δημοσιογραφικά στέκια. Στο αθλητικό της Ελευθεροτυπίας, ο Φίλιππος Συρίγος δέχθηκε ένα τηλεφώνημα που τον έκανε να κλειδώσει τις πόρτες των γραφείων. «Είναι άφαντοι και δεν μπορεί να τους βρει κανείς. Μην εκπλαγείς, αν πάθουν κανένα ατύχημα».

Πριν καλά καλά στηθεί το πρωτοσέλιδο που μιλούσε για αινίγματα και ερωτηματικά, ακολούθησε δεύτερο σοκ. «Νοσηλεύονται τραυματισμένοι Κεντέρης και Θάνου, θύματα τροχαίου με δίκυκλο στη Γλυφάδα». Εκείνη τη νύχτα, αλλά και τις επόμενες, δεν κοιμήθηκε κανείς.

Φαίνεται ότι το σήριαλ υποκινήθηκε από την επανάσταση τρίτων καλοθελητών, που είχαν μπουχτίσει να βλέπουν τους πρωταθλητές-φαντάσματα από την Ελλάδα.

Όταν ιπτάμενοι ελεγκτές της WADA εμφανίστηκαν αιφνιδιαστικά στο κρουαζιερόπλοιο όπου διέμενε η αποστολή των ΗΠΑ στην Κρήτη, οι Αμερικανοί πέταξαν τα ενοχοποιητικά στοιχεία στη θάλασσα, έκρυψαν τους υπόπτους και χάλασαν τον κόσμο από τις διαμαρτυρίες, με ημιεπίσημο διάβημα προς τη ΔΟΕ.

«Στους Έλληνες να πάτε. Το έχουν παραξηλώσει και δεν τους πειράζει κανείς».

Ο Κεντέρης και η Θάνου είχαν στο μητρώο τους δύο χαμένους ελέγχους ντόπινγκ και κάμποσες σκιές. Δήλωναν ότι έκαναν προετοιμασία στον Περσικό Κόλπο, αλλά έτρωγαν ψαράκι στο Λέχαιο Κορινθίας. Αγόραζαν εισιτήρια για την Αμερική, εξαφανίζονταν κάπου στο Κατάρ.

Όλα αυτά ήταν μέσα στο παιχνίδι, αλλά τα περιθώρια είχαν στενέψει. Μετά από τις δύο πιστοποιημένες αστοχίες (Σικάγο, Τελ Αβίβ), οι δύο συλλέκτες πολύτιμων μετάλλων από Ολυμπιάδες και Παγκόσμια Πρωταθλήματα βρίσκονταν ένα βήμα πριν τον πολυετή αποκλεισμό και την άδοξη αποκαθήλωση.

Η εντολή από τη WADA για έλεγχο στους Κεντέρη, Θάνου δόθηκε γύρω στις 3.30 το μεσημέρι. Ήταν όμως αδύνατο να εντοπιστούν οι δύο αθλητές, παρ’ όλο που κάποιες μαρτυρίες τους εντόπισαν μέσα στο Ολυμπιακό Χωριό. Το συνεργείο της υγειονομικής επιτροπής κατέφτασε στις 17.15 και επικοινώνησε με τον αρχηγό της ελληνικής αποστολής, Γιάννη Παπαδογιαννάκη, ο οποίος δήλωσε άγνοια.

«Να τους βρείτε και να τους φέρετε στο Χωριό μέσα σε 60 λεπτά», ήταν η αδιαπραγμάτευτη οδηγία του Ζακ Ρογκ στον ισχυρό άνδρα του ΣΕΓΑΣ Βασίλη Σεβαστή (που πέθανε πρόσφατα): ήταν φανερό ότι τα πάντα γίνονταν υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Το σχετικό έγγραφο παρελήφθη από τον Παπαδογιαννάκη στις 18.15, αλλά οι αθλητές και ο προπονητής τους, Χρήστος Τζέκος, είχαν τα τηλέφωνά τους απενεργοποιημένα.

«Ίσως προπονούνται ή αναπαύονται», ήταν η εικασία της στιγμής. Και πράγματι, οι δυό τους ισχυρίστηκαν αργότερα ότι βρίσκονταν στο σπίτι του Κεντέρη για ξεκούραση και ανασυγκρότηση. Γύρω στις 10 το βράδυ, η ελληνική αποστολή ζήτησε παράταση της προθεσμίας, εξηγώντας ότι δεν μπορούσε να εντοπίσει το αλαφροΐσκιωτο δίδυμο.

Η είδηση για έκτακτη συνεδρίαση της πειθαρχικής επιτροπής της ΔΟΕ, με αποκλειστικό θέμα την πιθανότητα επιβολής κυρώσεων στους Κεντέρη-Θάνου για τον «χαμένο έλεγχο», κυκλοφόρησε γύρω στα μεσάνυχτα.

Οι αθλητές πληροφορήθηκαν με κάποιον τρόπο (ίσως και από την τηλεόραση) ότι ήταν …καταζητούμενοι και ξεκίνησαν για το Ολυμπιακό Χωριό γύρω στα μεσάνυχτα, «σαν τρομαγμένα περιστέρια» όπως είπε κάποιος, προκειμένου να υποβληθούν σε έλεγχο.

Πήραν τη μηχανή του Κεντέρη για να διασχίσουν την πόλη πιο γρήγορα. Και έπεσαν σε λάδια.

Πέντε ώρες μετά τις υπογραφές του υγειονομικού πρωτοκόλλου, μαθεύτηκε το συνταρακτικό μαντάτο: ο Κώστας Κεντέρης και η Κατερίνα Θάνου νοσηλεύονταν στο ΚΑΤ, μετά από πτώση με τη μοτοσυκλέτα. Υπήρχαν και λαλίστατοι μάρτυρες του ατυχήματος, ενώ το εισιτήριο στο νοσοκομείο έφερε την υπογραφή γιατρών.

Όλοι οι προαναφερθέντες, μαζί με τους αθλητές και τον προπονητή τους, βρέθηκαν στο εδώλιο ποινικών δικαστηρίων, αντιμέτωποι με βαριές ποινές για σκηνοθεσία εκ προμελέτης και ψευδομαρτυρίας, αλλά αυτό συνέβη πολύ αργότερα. Τη νύχτα της 12ης προς 13η Αυγούστου 2004 προείχε να λυθεί το φλέγον «αθλητικό» θέμα.

Η εισαγωγή των δύο στο νοσοκομείο και η φαρμακευτική αγωγή που τους δόθηκε ματαίωσε οριστικά το εγχείρημα για έλεγχο ντόπινγκ, αφού ο οργανισμός των αθλητών πλημμύρισε με παυσίπονα και άλλα φάρμακα.

Έτσι κι αλλιώς, οι προθεσμίες είχαν περάσει και τα γρανάζια βρίσκονταν ήδη σε λειτουργία. Μέχρι αποδείξεως του εναντίου, ο Κεντέρης και η Θάνου είχαν στο μητρώο τους τον τρίτο χαμένο έλεγχο, καθώς και τη συμπεριφορά που στα μάτια των αρχών φαινόταν ύποπτη, προκλητική και επιβαρυντική.

Η αντικατάσταση του Κεντέρη από τον ρόλο του τελευταίου λαμπαδηδρόμου ήταν αυτονόητη και το χρίσμα δόθηκε στον Νίκο Κακλαμανάκη. Οι Κεντέρης-Θάνου έμειναν ένα διήμερο στο νοσοκομείο, απ’ όπου δήλωναν ανήξεροι για τα γεγονότα της Πέμπτης.

«Η εντολή για άμεση προσέλευση των Κεντέρη, Θάνου στο σημείο ελέγχου ήταν άκυρη, αφού δόθηκε σε τρίτο πρόσωπο και όχι στους ίδιους τους αθλητές», επισήμαναν κάποιοι νομικοί, σχεδιάζοντας νοερά τις επόμενες κινήσεις του διδύμου. Ωστόσο, η ΔΟΕ θεώρησε εαυτήν εξαπατημένη και προσβεβλημένη από τα καμώματα των Ελλήνων.

«Απαιτούμε να μας παραδοθούν άμεσα οι κάρτες διαπίστευσης των δύο αθλητών και του προπονητή τους», ήταν το φιρμάνι που δόθηκε στο ελληνικό αρχηγείο. Μεσολαβούσαν περίπου 10 μέρες μέχρι την έναρξη των αγώνων στίβου.

Στις 18 Αυγούστου, η ΔΟΕ συγκάλεσε συνέντευξη Τύπου, στην οποία η εκπρόσωπος Ζιζέλ Ντέιβις ανέμισε τις διαπιστεύσεις των τριών σαν να ήταν τρόπαια. Οι Κεντέρης, Θάνου, Τζέκος τις είχαν καταθέσει οικειοθελώς την επόμενη μέρα της Έναρξης, μετά από πρωτοβουλία της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, προ της απειλής του αποκλεισμού. «Θα τις παίρναμε με το ζόρι», δήλωσε ορθά κοφτά ο Φρανσουά Καράρ.

«Να παραδοθούν οι κάρτες διαπίστευσης σε ένδειξη καλής θέλησης, μέχρι να συνεδριάσει η Πειθαρχική Επιτροπή της ΔΟΕ», αποφάσισε το κονγκλάβιο της εγχώριας ΕΟΕ.

Ο κύβος ερρίφθη με ψήφους 5-1, αφού ο Λάμπης Νικολάου πρότεινε την άμεση αποπομπή των τριών. «Να τους πείσετε να παραιτηθούν, για το καλό όλων», συμβούλευσε τον Σεβαστή ο πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής και εν ενεργεία μέλος της ΔΟΕ.

Αργότερα εκφράστηκαν φριχτά παράπονα από τους κατηγορούμενους αθλητές για τη στάση όχι μόνο του Νικολάου (τον οποίο φωτογράφισαν ως «Εφιάλτη» κάποιοι νομικοί σύμβουλοι του διδύμου), αλλά και της ελληνικής κυβέρνησης. Ο υφυπουργός αθλητισμού Γιώργος Ορφανός προτίμησε να μην ανακατευτεί, προφανώς κατόπιν σχετικής εντολής του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή.

Παρόμοια σιβυλλική σιωπή κράτησε η πρόεδρος του χρυσοποίκιλτου «Αθήνα 2004» Γιάννα Αγγελοπούλου. Οι Κεντέρης, Θάνου είχαν μείνει μόνοι στο λάκκο των λεόντων. Σύσσωμη η υπόλοιπη αυλή ένιπτε τας χείρας της.

Η συνεδρίαση της Πειθαρχικής Επιτροπής της ΔΟΕ στις 21 Αυγούστου είχε μορφή ακροαματικής διαδικασίας. Οι εξηγήσεις των αθλητών δεν έπεισαν κανέναν και ο αποκλεισμός τους από τους Αγώνες της Αθήνας οριστικοποιήθηκε.

Τα πρακτικά έδωσαν επιχειρήματα για μελλοντική υπεράσπιση των αθλητών, αλλά φαίνεται ότι η απόφαση ήταν ειλημμένη. Και εδραζόταν περισσότερο πάνω στην κοινή λογική, παρά στους τύπους.

«Κατέθεσα όλα τα στοιχεία για την υπόθεση μου. Δηλώνω κατηγορηματικά ότι ποτέ μου δεν ειδοποιήθηκα για να περάσω έλεγχο ντόπινγκ. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχω περάσει πάνω από 30 ελέγχους οι οποίοι ποτέ δεν μου δημιούργησαν πρόβλημα» είπε ο Κώστας Κεντέρης, μόλις ολοκλήρωσε την απολογία του. Και συνέχισε:

«Με αίσθημα ευθύνης και εθνικού συμφέροντος αποσύρομαι από τους Αγώνες. Για αυτό ευθύνονται φορείς και παράγοντες του Ελληνικού αθλητισμού». Ολοκληρώνοντας τις δηλώσεις του, ο Κεντέρης ανακοίνωσε τη λήξη της συνεργασίας του με τον Χρήστο Τζέκο. «Αναλαμβάνω τις ευθύνες μου και συγχαίρω τα παιδιά για τη στάση που κράτησαν», είπε σιβυλλικά ο τελευταίος.

«Ήρθα να καταθέσω τα στοιχεία», δήλωσε με τη σειρά της η Κατερίνα Θάνου. «Αυτοί που με κατηγορούν ότι έκαναν χρήση αναβολικών ουσιών απλώς δεν με γνωρίζουν. Θέλω να ζητήσω συγγνώμη από τους Έλληνες φιλάθλους για το γεγονός ότι δεν θα συμμετάσχω και να ευχηθώ καλή επιτυχία στην ελληνική ομάδα».

Οι 31χρονος Κεντέρης και η 29χρονη Θάνου είδαν τους Αγώνες του ΟΑΚΑ από την τηλεόραση και ένιωσαν κάποιου είδους δικαίωση, όταν άκουσαν τους Έλληνες θεατές του τελικού των 200 μέτρων να γεμίζουν τον αυγουστιάτικο αέρα με αποδοκιμασίες για τους οχτώ φιναλίστ.

Του κάκου προσπαθούσε ο αφέτης να δώσει εκκίνηση, άδικα εκλιπαρούσαν και τα μεγάφωνα. Το κοινό της Αθήνας επέμενε: «Κε-ντέ-ρης! Κε-ντέ-ρης!» Το σενάριο του τροχαίου ατυχήματος δεν έπειθε κανέναν στις εξέδρες, αλλά οι τα φαιά φορούντες κατηγορούνταν για υποκριτική στάση.

«Κάνουν τα στραβά μάτια για τους ξένους και κυνηγάνε τη μικρή Ελλαδίτσα», ήταν (και παραμένει μέχρι σήμερα) το τροπάριο των ημερών. Έκτοτε είδαμε ημίθεους του αμερικανικού, ρωσικού, κινεζικού ισπανικού αθλητισμού να αποκαθηλώνονται και να φυλακίζονται (όπως η Μάριον Τζόουνς, η μόνη που νίκησε τη Θάνου στο 100άρι του Σίντνεϊ), αλλά δεν αφήνουμε την αλήθεια να μας χαλάει ένα όμορφο εθνικοπατριωτικό αφήγημα.

Ουσιαστικά, αυτό ήταν το τέλος της πολύκροτης καριέρας των δύο σπρίντερ. Η επόμενη μέρα τους εστιάστηκε στην αποφυγή της βαριάς ποινής, η οποία θα αμαύρωνε το βιογραφικό τους και θα τους έβαζε σε άλλους είδους μπελάδες.

Εάν η Διεθνής Ομοσπονδία τους τιμωρούσε με αποκλεισμό 2-4 ετών θα τους υποχρέωνε να επιστρέψουν τα μετάλλια και θα έσβηνε αναδρομικά τα κατορθώματά τους από τα χρονικά, όπως έγινε αργότερα με την Πηγή Δεβετζή και το χαμένο μετάλλιο από τους Αγώνες του Πεκίνου (2008).

Παράλληλα, υπήρχε κίνδυνος ποινικής δίωξης, ξέχωρα από τα πιθανά αδικήματα που σχετίζονταν με το τροχαίο, αφού το ντόπινγκ είχε στο μεταξύ ποινικοποιηθεί.

Η υπόθεση κατέληξε στο CAS και τελικά σε εξωδικαστικό συμβιβασμό και στην περίφημη «συμφωνία σιωπής» του Ιουνίου 2006 στη Λωζάννη, αφού η IAAF δεν είχε τρόπο να αποδείξει ότι οι αθλητές ειδοποιήθηκαν προσωπικά, για τον έλεγχο-φάντασμα της Αθήνας. Ούτε μπορούσε να του συνδέσει με το σκάνδαλο Balco, που στο μεταξύ μαινόταν.

Ο Κεντέρης και ο Θάνου τέθηκαν σε καθεστώς διαθεσιμότητας και έμειναν στο ράφι σχεδόν δύο χρόνια, οπότε θεωρήθηκε εκατέρωθεν ότι εξέτισαν την άτυπη ποινή τους, δίχως τα υπόλοιπα παρεπόμενα. Μπορεί να ατιμάστηκαν στα μάτια της κοινής γνώμης με τα νυχτερινά καμώματα της 12ης Αυγούστου, αλλά δεν έχουν στο μητρώο τους τιμωρία για ντόπινγκ.

Η ΔΟΕ κατάφερε, αν μη τι άλλο, να τους κρατήσει έξω από τους Αγώνες της Αθήνας, για να ικανοποιήσει τις υπερδυνάμεις και να αποκτήσει κάποια λαμπερά σκαλπ στο σαφάρι υπέρ του καθαρού αθλητισμού.

Σύμφωνα με φήμες που είχαν φτάσει στα γραφεία του ΣΕΓΑΣ εκείνες τις μέρες, ορισμένες χώρες (ΗΠΑ, Αυστραλία) απειλούσαν με αποχώρηση από τους Αγώνες σε περίπτωση συμμετοχής των Κεντέρη, Θάνου.

Όπως αναμενόταν, η ελληνική κοινωνία -αθλητική και μη- τους πέρασε από πλυντήριο και τους υποδέχθηκε πάλλευκους, σαν να μη συνέβη ποτέ το παραμικρό. Η δικαστική επιτροπή του ΣΕΓΑΣ τιμώρησε με τετραετή αποκλεισμό τον Χρήστο Τζέκο (θιασώτης της σχολής «ντοπέ είναι μόνο όποιος πιάνεται θετικός»), αλλά αθώωσε τους δύο αθλητές λόγω αμφιβολιών.

Οι κατηγορούμενοι για το τροχαίο κρίθηκαν ένοχοι από τα ποινικά δικαστήρια, αλλά αθωώθηκαν όλοι σε δεύτερο βαθμό και μάλιστα ομόφωνα, τον Σεπτέμβριο του 2011. Η αρχική ποινή κάθειρξης για τους Κεντέρη, Θάνου ήταν 31 μήνες, ενώ για τον Τζέκο 33, για τους γιατρούς του ΚΑΤ 6-8 μήνες και για τους …μάρτυρες 7-15 μήνες.

Από το Τριμελές Εφετείο καταδικάστηκε μόνο ο Τζέκος, σε έναν χρόνο φυλάκιση, για κατοχή απαγορευμένων ουσιών. «Νομική μουντζούρα», είχαν χαρακτηρίσει τις πωτοβάθμιες αποφάσεις οι δικηγόροι των αθλητών. «Πλέον, μπορούν να κυκλοφορούν με το κεφάλι ψηλά».

Όταν το θλιβερό σήριαλ τελεσιδίκησε, ο Κώστας Κεντέρης αποσύρθηκε στο Μικρό Πάπιγκο όπου διατηρεί ξενοδοχειακή επιχείρηση, ενώ η Κατερίνα Θάνου αποφεύγει τα φώτα της δημοσιότητας.

O Κεντέρης παραιτήθηκε από το γαλόνι του στην Πολεμική Αεροπορία το 2011, επικαλούμενος επαγγελματικό κώλυμα, και προσφέρθηκε να υπηρετήσει το ελληνικό κράτος αφιλοκερδώς, χωρίς να το επιβαρύνει με μισθούς. Πρόσφατα, εξελέγη αντιπρόεδρος στο νέο Δ.Σ. του ΣΕΓΑΣ, με πρόεδρο τη Σοφία Σακοράφα.