Χειμερινή ώρα: Λιγότερα τροχαία ατυχήματα το πρωί, περισσότερα το απόγευμα

• Για ποιο λόγο εφαρμόζεται η εναλλαγή της ώρας
• Πού… σκόνταψε η εφαρμογή μόνιμης ώρας για όλο το χρόνο
• Αλλαγή ώρας και οδική ασφάλεια
• Ποιοι αντιδρούν

Η εναλλαγή της ώρας από χειμερινή σε θερινή και το αντίστροφο είναι μια διαδικασία… πολύ σκληρή για να πεθάνει, παρά τα όσα είχαν προαναγγελθεί από το 2019 στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2024 έληξε η εφαρμογή του μέτρου της θερινής ώρας και οι δείκτες των ρολογιών μετακινήθηκαν μία ώρα πίσω, δηλαδή από τις 4 τα ξημερώματα στις 3.

Για ποιο λόγο εφαρμόζεται η εναλλαγή της ώρας

Η θερινή ώρα άρχισε να εφαρμόζεται σε αρκετές χώρες τη δεκαετία του ’70, ως μέτρο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που ταλαιπωρούσε τότε σχεδόν όλον τον πλανήτη. Στην Ελλάδα υπάρχει από το 1975, ενώ κεντρικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζεται από τις αρχές του 21ου αιώνα. Η θερινή ώρα διαρκεί 7 μήνες το χρόνο (από τα τέλη του Μαρτίου έως τα τέλη Οκτωβρίου) και η χειμερινή ώρα τους υπόλοιπους 5.

Το 2019, πριν δηλαδή την πανδημία του COVID-19 και τον Πόλεμο στην Ουκρανία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε προτείνει στα κράτη-μέλη της ΕΕ να επιλέξουν έως το 2021 αν θέλουν να διατηρήσουν μόνιμα τη χειμερινή ή τη θερινή ώρα. Είχε προηγηθεί δημοσκόπηση μεταξύ κατοίκων της Ευρώπης, στην οποία 8 στους 10 απάντησαν ότι δεν επιθυμούν να συνεχιστεί το σύστημα με την εναλλαγή ώρας.

Οι κάτοικοι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες – μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα – είναι υπέρ της διατήρησης της θερινής ώρας και τους 12 μήνες του έτους, καθώς η μία επιπλέον ώρα ήλιου το απόγευμα θα βοηθήσει τόσο την ψυχολογία τους, όσο και τις δραστηριότητές τους την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Πού… σκόνταψε η εφαρμογή μόνιμης ώρας για όλο το χρόνο

Για να γίνει νόμος η πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα έπρεπε να συμφωνήσει και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Μέχρι το Δεκέμβριο του 2019 – όταν συζητήθηκε για τελευταία φορά – το Συμβούλιο δεν είχε καταλήξει σε οριστική απόφαση.

Μπορεί η λήψη απόφασης στο δίλημμα «χειμερινή ή θερινή ώρα» να φαντάζει κάτι το απλό, όμως το θέμα είναι σύνθετο. Η επίδραση στην καθημερινότητα, τις δραστηριότητες και την οικονομία είναι σημαντική, οπότε αρκετά κράτη-μέλη ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κάνει εκτίμηση των επιπτώσεων. Επίσης θα έπρεπε να συντονιστούν γειτονικά κράτη, ώστε να καταλήξουν σε κοινή απόφαση και να μην υπάρχει διαφορετική ώρα σε χώρες που βρίσκονται τώρα στην ίδια ζώνη.

Έκτοτε προέκυψε η πανδημία, οι συνέπειες από το Brexit, η κρίση στην ενέργεια και στην εφοδιαστική αλυσίδα και – εσχάτως – η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όπως γίνεται αντιληπτό, το ζήτημα της διατήρησης της χειμερινής ή της θερινής ώρας είναι στον… πάτο της λίστας με τα θέματα που απασχολούν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η Ελλάδα πάντως φαίνεται να προτιμά τη διατήρηση του ισχύοντος συστήματος.

Αλλαγή ώρας και οδική ασφάλεια

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι τις βραδινές και νυχτερινές ώρες ο κίνδυνος πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων είναι αυξημένος. Μάλιστα έρευνες που έχουν γίνει στις ΗΠΑ και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες καταδεικνύουν συσχέτιση της αλλαγής ώρας με την οδική ασφάλεια. Αυτός ήταν ένας από τους λόγους που το Κογκρέσο αποφάσισε από το 2023 να ισχύει όλο τα έτος η θερινή ώρα. Πάντως το σχετικό νομοσχέδιο δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί, καθώς δεν εγκρίθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Οργανώσεις για την οδική ασφάλεια ζητούν η θερινή ώρα να διατηρείται και τους 12 μήνες του έτους και στην Μεγάλη Βρετανία, καθώς προκαλούνται περισσότερα τροχαία ατυχήματα όταν σκοτεινιάζει νωρίτερα το απόγευμα, με τους οδηγούς να είναι κουρασμένοι από όλη την ημέρα. Αρκετά από τα θύματα είναι μαθητές που επιστρέφουν από τις δραστηριότητές τους, αλλά και ποδηλάτες. Οι εκτιμήσεις στην Μ. Βρετανία κάνουν λόγο για μείωση των θανάτων κατά 80 και των σοβαρών τραυματισμών κατά 200, αν εφαρμοστεί η θερινή ώρα όλο το χρόνο.

Ποιοι αντιδρούν

Από την άλλη υπάρχουν επαγγελματικοί κλάδοι που αρχίζουν νωρίς τις δραστηριότητές τους και το πρωινό… σκοτάδι επηρεάζει αρνητικά την εργασία τους. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι διανομείς εμπορευμάτων αλλά και οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι, οι οποίοι δεν θέλουν στις 6.30 το πρωί να είναι σκοτάδι.