Μία φωτογραφία σε κάποια άγνωστη για τους περισσότερους, άγρια όμορφη γωνιά της Γης. Η Μαρία-Ελουίζα στο κέντρο, εξαντλημένη μα απερίγραπτα χαρούμενη, ποζάρει κρατώντας την ελληνική σημαία. Έχει μόλις εκπληρώσει την υπόσχεση που έδωσε στον εαυτό της. Έχει ολοκληρώσει τον μαραθώνιο της Ανταρκτικής. Η πρώτη Ελληνίδα δρομέας που τα καταφέρνει.
Πίσω στο 2018, στην εκκίνηση του Μαραθωνίου της Βοστόνης, είχε δειλιάσει μπροστά στον φοβερό καιρό, χάνοντας έτσι μέσα της κάθε ίχνος αυτοπεποίθησης και εμπιστοσύνης στις ικανότητές της. Αυτό που την έκανε να συνεχίσει είναι ότι έχει μάθει να μην τα παρατά. Γνώριζε όμως ότι εκείνο το πρωινό μπορούσε να σταθεί με καλύτερη ψυχολογία στην αφετηρία.
Όταν ολοκλήρωσε την διαδρομή, ενημερώθηκε ότι οι συνθήκες που την έκαναν να χάσει για λίγο το θάρρος της, είναι χειρότερες και από αυτές του Μαραθωνίου της Ανταρκτικής, κι αποφάσισε έτσι να εξιλεωθεί δηλώνοντας συμμετοχή. «Αυτή τη φορά δεν θα ήμουν μόνο έτοιμη σωματικά, αλλά και ψυχικά. Ό,τι καιρό και να είχε, θα τον κοίταζα κατάματα», τονίζει μιλώντας στο στο GWomen.
«Η φωτογραφία μετά τον τερματισμό είναι μία απάντηση προς όσους αμφέβαλαν ότι θα τα καταφέρω»
«Η φωτογραφία αυτή μου υπενθυμίζει ότι ζούμε ξανά την ζωή που μας επιτρέπει να ονειρευτούμε, να κάνουμε σχέδια με τόλμη, να εργαζόμαστε και να τα πραγματοποιούμε. Δείχνει ότι όταν κάνουμε αυτό που αγαπάμε, ανοίγει πιο εύκολα ο δρόμος για προχωρήσουμε, να ολοκληρώσουμε όσα ξεκινήσαμε, να χαράξουμε με θάρρος και χαρά καινούργιους δρόμους .Είναι μία φωτογραφία που φωνάζει χαρά, ανακούφιση, ελπίδα, όλα αυτά που για πολύ καιρό ξεχάσαμε πώς είναι να τα νιώθουμε. Είναι για μένα μία απάντηση προς όσους αμφέβαλαν ότι θα τα καταφέρω, επειδή ακριβώς είμαι γυναίκα -και μάλιστα μικροκαμωμένη.
Στην γραμμή της εκκίνησης στάθηκα για τον εαυτό μου και για όλα τα κορίτσια που καθημερινά χρειάζεται να ξεπεράσουν περιοριστικά στερεότυπα και προκαταλήψεις που δεν αναγνωρίζουν την τεράστια δυναμική που έχουμε σε σώμα και ψυχή. Προσκαλώ όλους να γίνετε θεατές ενός Μαραθώνιου αγώνα, ενός αθλήματος όπου γυναίκες και άντρες αγωνίζονται δίπλα-δίπλα. Εκεί θα δείτε σε όλη της την αλήθεια την εκπληκτική δύναμη μας.»
Cover photo by: Ιωάννα Τζετζούμη
Η ετοιμασία της για τον Μαραθώνιο της Ανταρκτικής κράτησε συνολικά 4 χρόνια. Κάθε φορά που έτρεχε, σκεφτόταν ότι βρίσκεται εκεί. Στην πιο κρύα, ξηρότερη, και πιο ανεμώδη ήπειρο της Γης. Οραματιζόταν την γραμμή του Τερματισμού, παίζοντας ξανά και ξανά στο μυαλό της όλα τα πιθανά καιρικά σενάρια.
Όταν επιτέλους ήρθε η μέρα του αγώνα, έκανε εκκίνηση σίγουρη και χαμογελαστή. Η διαδρομή ήταν δύσκολο trail, γρήγορα τα πόδια της έκαναν πληγές, η κούραση έδινε τεράστια μάχη με τον αδιαπραγμάτευτο όρο που είχε θέσει στον εαυτό της. Δεν ήθελε να τα παρατήσει και δεν θα άφηνε τίποτα να την σταματήσει. Ήταν εκεί, τρέχοντας δίπλα σε παγετώνες, σε κάθε της ανάσα ανέπνεε τον παγωμένο αέρα. Σε κάθε της βήμα ένιωθε ακόμα μεγαλύτερη σιγουριά ότι θα τα καταφέρει.
«Ο Μαραθώνιος μας μαθαίνει να είμαστε ολόκληροι. Ξεκινάμε με το σώμα και το μυαλό, ολοκληρώνουμε με την ψυχή»
Η Μαρία Ελουϊζα Σταβάρα νιώθει τον Μαραθώνιο δρόμο κομμάτι της ταυτότητάς της. Μέσα από εκείνον ανακαλύπτει και επεκτείνει τα γνωρίσματα που την κάνουν καλύτερο, πιο ολοκληρωμένο άνθρωπο. Ο λόγος που τον επέλεξε;
«Τον διάλεξα γιατί γνώριζα ότι μέσα από την συστηματική αερόβια άσκηση θα επανέλθω σε μία καλή φυσική κατάσταση, μετά από τις δύσκολες εγκυμοσύνες που είχα. Στην πορεία ανακάλυψα κάτι σπουδαίο, ότι η προετοιμασία και ο ίδιος ο αγώνας οδηγούν στην ταυτόχρονη συμμετοχή του νου και της ψυχής, δείχνοντας πως ο δρόμος προς την Νίκη περνά μέσα από όλες του τις διαστάσεις του ανθρώπου. Ο Μαραθώνιος μας μαθαίνει να είμαστε ολόκληροι. Ξεκινάμε με το σώμα και το μυαλό, ολοκληρώνουμε με την ψυχή σε πλήρη ισχύ. Αγαπώ τον Μαραθώνιο γιατί φέρει κάθε φορά στην γραμμή του Τερματισμού το μήνυμα της ολοκλήρωσης αυτής».
Η πιο δυνατή στιγμή στην καριέρα της είναι και η πιο δύσκολη. Εκείνη η εκκίνηση στον Μαραθώνιο της Βοστόνης του 2018. Στον Μαραθώνιο που το 1967, έτρεξε η Κάθριν Βιρτζίνια Σουίτσερ - η πρώτη γυναίκα που συμμετάσχει στον Μαραθώνιο της Βοστώνης επίσημα εγγεγραμμένη- Σε μια πορεία κατά τη διάρκεια της οποίας, ο διευθυντής αγώνων Τζοκ Σέμπλ της επιτέθηκε επανειλημμένα προσπαθώντας να αρπάξει τον αριθμό συμμετοχής της και να τη σταματήσει από το να τρέχει. Δεν τα κατάφερε.
«Στη γραμμή εκκίνησης είχα παραλύσει από φόβο»
Η Μαρία Ελουίζα κλήθηκε να τρέχει σε αυτόν τον Μαραθώνιο με 3 βαθμούς Κελσίου, με καταρρακτώδη βροχή, με ισχυρούς κόντρα ανέμους. Μια διαδρομή που ολοκλήρωσε κουβαλώντας σε κάθε της βήμα την ψυχή της και έναν αδιαπραγμάτευτο όρο που έθετε πάντα στον εαυτό της: να μην τα παρατήσει. Η γραμμή του τερματισμού τη βρήκε άλλον άνθρωπο.
«Στο Hopkinton, 42 χιλιόμετρα έξω από την Βοστόνη, στην ίδια γραμμή εκκίνησης που είχαν κάποτε σταθεί με θάρρος ο Στυλιανός Κυριακίδης και η Κathrine Switzer, εγώ είχα παραλύσει από φόβο. Τα λεπτά δρομικά μου ρούχα με άφηναν εκτεθειμένη στον καιρό, τα πόδια μου είχαν παγώσει, το σώμα μου έτρεμε ανεξέλεγκτα.
Όταν επιτέλους δόθηκε η εκκίνηση, ξεκίνησα να τρέχω με την ακλόνητη απόφαση πως, ό,τι και να γίνει, δεν θα εγκαταλείψω. Θα σταματούσα μόνον εφόσον περνούσα την γραμμή του Τερματισμού. Εκείνη την ημέρα έκανα έναν από τους πιο δυνατούς μου αγώνες, περνώντας μέσα από έναν καιρό που υποχρέωσε 23 elite αθλητές να διακόψουν και 2500 δρομείς να αναζητήσουν επείγουσα ιατρική φροντίδα λόγω ψύχους.
Ένας από αυτούς ήμουν κι εγώ, αφού όμως είχα πλέον τερματίσει, έχοντας καταθέσει σε κάθε μου βήμα δυνάμεις σωματικές και ψυχικές που αγνοούσα ότι είχα. Έκτοτε, κάθε φορά που αντιμετωπίζω δυσκολία, ανακαλώ στην μνήμη μου τις φοβερές εκείνες συνθήκες μέσα από τις οποίες πέρασα χάρη στην αμετακίνητη απόφαση να μην τα παρατήσω. Εκείνη η γραμμή τερματισμού ήταν η μεγαλύτερη μεταμόρφωση της ζωής μου.»
«Ο φόβος της πανδημίας με έκανε να σκεφτώ ότι θέλω τα παρατήσω, ο σύζυγός μου μού είπε: "Αυτό που πας να κάνεις είναι πιο μεγάλο από την πανδημία"»
Κι αν οι πολικές θερμοκρασίες και η σωματική εξουθένωση δεν τόλμησαν να σφηνώσουν στο μυαλό της, την σκέψη της παραίτησης, ήρθε η πανδημία της Covid -19 να δοκιμάσει τα όριά της. Ο φόβος μιας πιθανής νόσησης που θα της στερούσε την ευκαιρία συμμετοχής και θα καθιστούσε επί ματαίω τα τέσσερα χρόνια σκληρής προετοιμασίας, την τρόμαζαν. Η σκέψη ότι όσο εκείνη ταξιδεύει κάποιος δικός της άνθρωπος μπορεί να κολλήσει, ολοκλήρωνε το ψηφιδωτό της αγωνίας.
«Βρισκόμουν στο αεροδρόμιο, έτοιμη να επιβιβαστώ για τον πρώτο σκέλος του πιο μακρινού ταξιδιού που θα μπορούσα να κάνω ποτέ, με τελικό σταθμό την αφετηρία του Μαραθωνίου της Ανταρκτικής. Μετά από 4 χρόνια αδιάκοπης ετοιμασίας και 2 χρόνια αναβολών λόγω πανδημίας, ήμουν σωματικά έτοιμη για έναν αγώνα που εκκρεμούσε από τον Μάρτιο του 2020. Η πανδημία όμως ήταν σε εξέλιξη, εγώ ταξίδευα μόνη μου και φοβόμουν πολύ μήπως νοσήσω σε κάποιο στάδιο του ταξιδιού. Αυτό θα σήμαινε την οριστική απώλεια της ευκαιρίας να αγωνιστώ και θα με υποχρέωνε σε απομόνωση σε μακρινή ξένη χώρα, χωρίς κάποιον δικό μου άνθρωπο κοντά. Η σκέψη ότι κατά την απουσία μου κάποιο από τα παιδιά μου μπορεί να νοσήσει, ολοκλήρωνε την εικόνα για το πόσα πράγματα φοβόμουν να πάνε στραβά.
Έχω περάσει κι άλλες δύσκολες καταστάσεις, αλλά αυτή ήταν η μόνη φορά που είχα την παρόρμηση να κάνω μεταβολή, να γυρίσω πίσω στο σπίτι μου, στην οικογένειά μου - και να κλείσει έτσι το κεφάλαιο αυτό.
Είχα μπροστά μου τόσες πολλές προκλήσεις και η σκέψη να τα παρατήσω ήταν εκείνη την στιγμή ανακουφιστική. Εκείνο που με ώθησε τελικά προς τα εμπρός ήταν τα λόγια του ίδιου μου του συζύγου, λίγο πριν φύγω "Αυτό που πας να κάνεις είναι πιο μεγάλο από την πανδημία. Συγκεντρώσου στον αγώνα και στο πώς θα φτάσεις ασφαλής στην εκκίνηση. Για όλα τα άλλα, θα πρέπει απλά να έχεις εμπιστοσύνη". Η τελευταία αυτή λέξη, η εμπιστοσύνη που έπρεπε να δείξω στον εαυτό μου και στον δρόμο που άνοιγε μπροστά μου, ήταν αυτή που με συνόδεψε στο επικό αυτό ταξίδι. Με αυτήν την εμπιστοσύνη διέσχισα τελικά, δυνατά κι ανάλαφρα, τον Τερματισμό».
«Η ενασχόλησή μου με το τρέξιμο ερχόταν σε αντίθεση με την στερεοτυπική εικόνα που πολλοί είχαν για το τί μπορεί μία γυναίκα στην ηλικία μου βιολογικά να κάνει»
Ειδικευμένη οδοντίατρος στο επάγγελμα, μητέρα και σύζυγος, όταν ξεκίνησε να προπονείται συστηματικά για τον Μαραθώνιο έκανε θρύψαλα την εικόνα που έχουν πλάσει πολλοί για το τί μπορεί να κάνει μια γυναίκα.
«Η ενασχόλησή μου με το τρέξιμο ήταν κάτι εντελώς καινούριο και ερχόταν σε αντίθεση με την στερεοτυπική εικόνα που πολλοί είχαν για το τί μία γυναίκα στην ηλικία μου μπορεί βιολογικά να κάνει και πώς αυτό γίνεται να συνυπάρξει με την ιδιότητα της μαμάς. Με δυσκόλεψε τότε η έλλειψη αυτής της ενθάρρυνσης, καθώς σε κάθε αρχή βρίσκονται τα πιο δύσκολα και είναι ευκολότερο τότε να τα παρατήσει κανείς.
Παράλληλα, οι πρακτικές δυσκολίες που προκύπτουν από τον ταυτόχρονο ρόλο μιας μαμάς που εργάζεται είναι πραγματικά μεγάλες. Έχω πάντα μαζί μου τα δρομικά ρούχα, ώστε να μπορώ γρήγορα να αλλάξω με την πρώτη ευκαιρία που θα βρω για προπόνηση. Πολλές φορές χρειάζεται να προπονηθώ μέσα στη νύχτα τον χειμώνα ή μεσημεριανές ώρες το καλοκαίρι, ώστε να μην λείπω από την οικογένεια και τις άλλες υποχρεώσεις. Η εγγενής ανασφάλεια που νιώθω ως γυναίκα δρομέας κάθε φορά που βρίσκομαι μόνη σε ερημική περιοχή είναι μία δυστυχής παράμετρος που οφείλουμε όλοι να αποφασίσουμε ότι θα εξαλείψουμε, συλλογικά.»
Μπορεί μέσω του αθλητισμού να αναπτυχθεί ένα πλαίσιο γυναικείας ενδυνάμωσης και αλληλεγγύης/αλληλοβοήθειας;
«Ο αθλητισμός μεταφέρει το μήνυμα σε όλες τις γυναίκες και νέα κορίτσια ότι είναι περισσότερο δυνατές από ό,τι νομίζουν, ότι μπορούν να φτάσουν πιο μακριά απ΄ ό,τι οι συνθήκες τις ζωής τους υποδεικνύουν γι’ αυτές. Η μεγάλη προβολή των αθλητικών γεγονότων μπορεί να διαδώσει γρήγορα ισχυρές εικόνες κοριτσιών και γυναικών των οποίων οι ζωές άλλαξαν μέσα από τα σπορ. Όλα τα μέσα ενημέρωσης, κυρίως όμως τα διαδικτυακά, μπορούν με την ισχύ τους να στηρίξουν το πλαίσιο αυτό, προωθώντας τον γυναικείο αθλητισμό και υποστηρίζοντας πλατφόρμες επικοινωνίας.
Μέσα από τον αθλητισμό έρχονται πιο κοντά γυναίκες με παρόμοιες εμπειρίες, δυσκολίες και προκλήσεις. Το κοινό αυτό έδαφος αποτελεί θεμέλιο για την δημιουργία ενός πλαισίου ασφάλειας και εμπιστοσύνης, ώστε να μπορούν να μοιραστούν προβληματισμούς, να ζητήσουν και να λάβουν υποστήριξη για θέματα που αφορούν σε όλες.
Το GWomen αποτελεί έναν χώρο συνύπαρξης και εμπιστοσύνης. Δίνει βήμα σε σπουδαίες γυναίκες, με ισχυρά προσωπικά μηνύματα, να μιλήσουν και να εμπνεύσουν. Να μοιραστούν τις δύσκολες στιγμές τους και να δείξουν τον δρόμο μέσα από αυτές. Να περάσουν το μήνυμα και στις νεότερες γενιές ότι η γυναίκα που αθλείται είναι μία γυναίκα δυνατή, που μπορεί να μεταμορφώσει την ζωή της και να εμπνεύσει και τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Ο κόσμος θα γίνεται μόνο καλύτερος όσο οι γυναίκες ανακαλύπτουν την πραγματική δυναμική τους.»
Ποια η σχέση σας με τα social media; Είναι προσωπική υπόθεση; Μπορούν να βοηθήσουν στην ενδυνάμωση μιας γυναίκας;
«Η έκθεση στα social media των γυναικών που αθλούνται είναι ταυτόχρονα και προβολή της δικής τους προσωπικής ιστορίας. Με το παράδειγμά τους εμπνέονται, ταυτίζονται, κινητοποιούνται και άλλες γυναίκες. Βλέπουν την εσωτερική και εξωτερική μεταμόρφωση, την πιο δυνατή, υγιή, ισορροπημένη εκδοχή μιας γυναίκας, μέσα από κάτι που δίνει μεγάλη ικανοποίηση και χαρά. Αυτό θα ήθελα να είναι το μήνυμα που περνά, κάθε φορά που κάνω ανάρτηση. Ο αθλητισμός άλλαξε τη δική μας ζωή και όταν αυτό προβάλλεται μπορεί να αλλάξει τις ζωές και άλλων γυναικών και κοριτσιών. Φτάνουμε έτσι πιο κοντά σε έναν κόσμο που όλοι θέλουμε: με περισσότερες γυναίκες χαρούμενες, υγιείς, δυνατές, ισορροπημένες στην δύναμη και ομορφιά τους.»
Τι γίνεται όμως όταν εισχωρεί ο σεξισμός στον γυναικείο αθλητισμό;
«Υπάρχει ακόμα σεξισμός και ξεκινά από τον τρόπο που παρουσιάζονται τα αθλήματα στα οποία συμμετέχουν γυναίκες. Η γωνία λήψης της κάμερας, ο τρόπος που εστιάζει στο γυναικείο σώμα, η προφορική και γραπτή περιγραφή, είναι συχνά εμφανώς διαφορετική από τους άντρες. Σε μικρά και μεγάλα, παγκοσμίου εμβέλειας αθλητικά γεγονότα τέτοια μηνύματα δημιουργούν χώρο και διαμορφώνουν συνειδήσεις που επιτρέπουν αυτήν την προοπτική. Ο σεξισμός υποβαθμίζει το αθλητικό γυναικείο επίτευγμα. Μειώνει την πραγματική ομορφιά της προσπάθειας, την αξία του αποτελέσματος και συμβάλλει στην γενικότερη απαξίωση των γυναικείων αθλημάτων στην συνείδηση του κόσμου, άρα και στα μέσα κάλυψης τους.»
Άρα τα media αποτελούν βασική προϋπόθεση για την επιθυμητή αλλαγή.
«Τα media ναι, είναι ένα ισχυρό μέσο επιρροής. Μπορούν με μεγάλη ευρύτητα μετάδοσης να προβάλουν το πρότυπο της υγειούς γυναίκας που αθλείται, φροντίζει την φυσική της κατάσταση και ακολουθεί έναν συνολικά ισορροπημένο τρόπο ζωής. Αυτό το παράδειγμα είναι οδηγός και για τη νέα γενιά, καθώς αντισταθμίζει την προβολή της επιφανειακής, πλαστής και χωρίς ουσία ομορφιά των γυναικών που προβάλλονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η κανονικοποίηση της συμμετοχής των κοριτσιών σε όλα τα αθλήματα καταρρίπτει φυλετικά στερεότυπα, προωθεί την ισότιμη συμμετοχή και προβολή τους και θέτει τις βάσεις για μία πιο υγιή κοινωνικά και βιολογικά ανθρωπότητα.
Η πολύ χαμηλή προβολή του γυναικείου αθλητισμού από τα ελληνικά -και όχι μόνο- media δείχνει ότι δεν είμαστε ακόμα ευαισθητοποιημένοι ως προς την αναγκαιότητα προβολής του θετικού αυτού προτύπου: της δυνατής, χαρούμενης και υγιούς γυναίκας που, μέσα από το άθλημα που αγαπά, ζει συγκινήσεις, διαμορφώνει φιλίες, εμπνέει και εμπνέεται.»
Αθλήτρια της δρομικής ομάδας Marathon Team Greece By Maria Polyzou η Μαρία Ελουίζα Σταβάρα μαθήτευσε δίπλα στη Μαρία Πολύζου η οποία αποτελεί πηγή έμπνευσης για εκείνη όχι μόνο στον αθλητισμό. Είναι η προπονήτριά της στον Μαραθώνιο κι η σύμβουλός της στα δύσκολα της ζωής, όπως εξομολογείται χαρακτηριστικά.
«Η Μαρία Πολύζου είναι ένας άνθρωπος που με εμπνέει συνολικά. Αγωνιστικά μου έμαθε να πειθαρχώ στην προπόνηση και να τιμώ τον κάθε αγώνα με το μέγιστο της προσπάθειας. Πριν από κάθε εκκίνηση μου υπενθυμίζει ότι ο Μαραθώνιος, όπως και η ζωή, ζητά την υψηλότερη έκφραση όλων μας των διαστάσεων. Έτσι αγωνίζεται η ίδια και αυτό ζητά να κάνουμε κι εμείς. Ως άνθρωπος, με το παράδειγμα της μας έχει δείξει πολλά: ότι μία γυναίκα μπορεί να είναι δυνατή και ταυτόχρονα γεμάτη καλοσύνη, αγάπη, συμπόνια και χαρά. Ότι στις δυσκολίες οφείλουμε μόνο να προχωρούμε -και μάλιστα χαμογελώντας, για μεγαλύτερη δύναμη. Ότι κάθε στιγμή αξίζει όσο χίλιες ζωές όταν έχουμε την καρδιά μας ανοιχτή και γεμάτη ευγνωμοσύνη».
Εκτός από τη σωματική υγεία κι ευεξία είδαμε - στους πρόσφατους Ολυμπιακούς Αγώνες - ένα μεγάλο κύμα θάρρους από αθλήτριες που μίλησαν ανοιχτά για τους δαίμονές τους. Πόσο σχετίζεται/ επηρεάζει ο αθλητισμός την ψυχική υγεία;
«Η ψυχική υγεία αφορά σε όλους. Υπάρχει όμως μία σειρά από βιολογικούς και κοινωνικούς προσδιοριστές ψυχικής υγείας που καθιστούν εμάς τις γυναίκες περισσότερο ευπαθείς. Με το τρέξιμο συμβαίνει το εξής καταπληκτικό: από την πρώτη κι όλας φορά αυξάνεται η αυτοπεποίθηση, τονώνεται η θετική εικόνα εαυτού και ενισχύεται το πολύ σημαντικό για τα νέα κορίτσια αίσθημα ελέγχου και αυτοδιάθεσης.
Η θετική μεταβολή στην ψυχική διάθεση είναι άμεση, το πρώτο και μεγαλύτερο δώρο που μας χαρίζει ο αθλητισμός! Στις μεγαλύτερες γυναίκες, η έκκριση ορμονών μετά την άσκηση όπως η σεροτονίνη και ενδορφίνες, αντισταθμίζουν τις ψυχικές μεταβολές από την πτώση των οιστρογόνων, χαρίζοντας μας καλύτερη ποιότητα ζωής. Ως εργαλείο διαχείρισης των πιο δύσκολων καταστάσεων της ζωής μου έχω το σχεδόν καθημερινό τρέξιμό μου. Μου υπενθυμίζει κάθε φορά ότι όλα μπορούν και να είναι καλά, ότι εγώ είμαι γερή, ότι τα καταφέρνω στο σώμα, το μυαλό και την ψυχή μου.»
Για την Μαρία Ελουίζα το τρέξιμο είναι ζωτικής σημασίας. Είναι μέρος της προσωπικής της φροντίδας, η «απάντηση» στα δύσκολα και παράλληλα η απόδειξη που μπορεί να δώσει στον εαυτό της. Καταπίνοντας τα χιλιόμετρα αποφορτίζεται από την πίεση της καθημερινότητας και των προκλήσεών της. Σε κάθε της βήμα, έρχεται πιο κοντά σε μια ηρεμία που της επιτρέπει να προσεγγίσει τα πάντα καλύτερα.
«Σε μεγαλύτερες αποστάσεις, η βαθιά ρυθμική αναπνοή, η επαναληπτικότητα της κίνησης, ο συντονισμός όλης της ύπαρξης σε κάθε στιγμή, μας φέρνει συχνά σε μία κατάσταση που μοιάζει με διαλογισμό. Δεν το γνωρίζουν πολλοί αυτό, αλλά οι δρομείς στις μεγαλύτερες αποστάσεις μπαίνουν συχνά σε κατάσταση πνευματικής επέκτασης και αυτό καταδεικνύει την πολυεπίπεδη διάσταση της εμπειρίας του τρεξίματος.»
Εάν γύριζε τον χρόνο πίσω θα του έλεγε μια λέξη: «Προχώρα!» και θα άφηνε σε εκκρεμότητα τις επεξηγήσεις για τους θησαυρούς που έχει να βρει μπροστά της. Εξάλλου ούτε η φαντασία της θα μπορούσε να προσεγγίσει τον τρόπο που μέσω του Μαραθωνίου γνώρισε την καλύτερη πτυχή του εαυτού της και μαζί μ’ αυτόν την συγκλονιστική ομορφιά των πάντων!