Το hype του ποδοσφαίρου γυναικών είναι μνημειώδες. Αγώνες εθνικών ομάδων και συλλόγων γίνονται σε sold out στάδια, οι ποδοσφαιρίστριες είναι πλέον αθλήτριες με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα, το ενδιαφέρον του κόσμου αυξάνεται με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου, UEFA/FIFA αλλά και FIFPRO εργάζονται για να έρθει ακόμα μεγαλύτερη «άνθιση» για το πιο δημοφιλές άθλημα στον κόσμο που δεν είναι μόνο υπόθεση ανδρών.
Σε περίπου 24 ώρες, στις 20 Ιουλίου, το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών 2023 κάνει πρεμιέρα στο νότιο ημισφαίριο της Γης, στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία και θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον των ποδοσφαιρόφιλων. Το Μουντιάλ Γυναικών όμως έχει διανύσει μεγάλη απόσταση εκκινώντας πριν από μισό αιώνα για φτάσει στο λαμπερό του «παρόν».
Η φετινή, ένατη επίσημη διοργάνωση έχει όλα τα φόντα να γίνει η πιο... πολυσυζητημένη γυναικεία αθλητική διοργάνωση στην Ιστορία, με περισσότερα από ένα εκατομμύριο εισιτήρια να έχουν πωληθεί. Ας δούμε όμως κάποιους «σταθμούς» από το «ταξίδι» του τουρνουά. Από το ταπεινό ξεκίνημα μέχρι τη μετατροπή του στο αθλητικό γεγονός που είναι σήμερα.
Φάκελος: Ποδόσφαιρο γυναικών
Οι πρωτοπόρες Ιταλία και Νορβηγία
Χρειάστηκε να περάσουν 61 χρόνια μετά την καθιέρωση του πρώτου Παγκοσμίου Κυπέλλου ανδρών από τη FIFA, για να καθιερώσει ο διεθνής οργανισμός ποδοσφαίρου μια γυναικεία έκδοση, παρόλο που οι ιστορικές αναφορές δείχνουν ότι οι γυναίκες ασχολούνται με το άθλημα από τις αρχές του 19ου αιώνα.
Ο διεθνής ανταγωνισμός μεταξύ αθλητριών είχε ήδη αρχίσει να κερδίζει έδαφος πριν εμπλακεί η FIFA. Το 1970, η Ομοσπονδία Ανεξάρτητου Ευρωπαϊκού Γυναικείου Ποδοσφαίρου (FIEFF) με έδρα το Τορίνο διοργάνωσε ένα... ανεπίσημο παγκόσμιο κύπελλο γυναικών -υπό το όνομα Coppa del Mondo- στο οποίο συμμετείχαν επτά ομάδες στην Ιταλία και πρωταθλήτρια αναδείχθηκε η Δανία.
Την επόμενη χρονιά, το 1971, η ίδια ομοσπονδία διοργάνωσε ένα άλλο γυναικείο τουρνουά στο Μεξικό, όπου έλαβαν μέρος έξι φιναλίστ και η Δανία νίκησε στον τελικό τη διοργανώτρια χώρα. Η FIEFF τελικά διαλύθηκε το 1972 [αξίζει να αναφέρουμε ότι η UEFA αντιμετώπισε εχθρικά τις δραστηριότητες της FIEFF και άσκησε πιέσεις στις εθνικές ενώσεις για να περιορίσει αυτό που θεωρούσε ως ανένταχτο γυναικείο ποδόσφαιρο] αλλά τα πρωταθλήματα γυναικείου ποδοσφαίρου συνεχίστηκαν στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 1980 μέσω των Mundialitos ή μικρών παγκοσμίων κυπέλλων, τα οποία ήταν μικρότερα τουρνουά που φιλοξενήθηκαν τέσσερις φορές στην Ιταλία.
Το 1986, η Νορβηγίδα αντιπρόσωπος Έλεν Βίλε μίλησε ενώπιον του 45ου Συνεδρίου της FIFA στο Μεξικό -και ήταν η πρώτη γυναίκα που το έκανε- και απαίτησε να προωθηθεί καλύτερα το ποδόσφαιρο γυναικών. Η FIFA, που ήταν επιφυλακτική στο να δανείσει το σήμα του Παγκοσμίου Κυπέλλου σε κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτυχία, διοργάνωσε στη συνέχεια ένα γυναικείο τουρνουά στην Κίνα, το 1988, συγκεντρώνοντας 12 ομάδες, συμπεριλαμβανομένης μιας ανερχόμενης ομάδας των ΗΠΑ. Η ομάδα των Ηνωμένων Πολιτειών έχασε από τη Νορβηγία στα προημιτελικά του τουρνουά και η σκανδιναβική χώρα αναδείχθηκε τελικά νικήτρια.
Λίγη σημασία είχε όμως η νίκη της αυτή καθαυτή, καθώς η εν λόγω εξέλιξη έδωσε άλλη πνοή στο ποδόσφαιρο γυναικών. Ήταν μια νίκη για όλους, καθώς η επιτυχία της διοργάνωσης έπεισε τελικά τη FIFA να εγκρίνει επίσημα ένα πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών που θα διεξαγόταν το 1991 επίσης στην Κίνα.
Η πρώτη διοργάνωση και οι χαμηλές προσδοκίες
Παρά το πόσο καλά πήγαν οι αγώνες του 1988, οι αμφιβολίες για την εμπορική επιτυχία ενός «Παγκοσμίου Κυπέλλου Γυναικών» εξακολουθούσαν να ελλοχεύουν, και η FIFA ονόμασε αρχικά το τουρνουά "Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Γυναικείου Ποδοσφαίρου για το Κύπελλο M&M's», ενσωματώνοντας την επωνυμία του brand και του μοναδικού εταιρικού χορηγού του τουρνουά στο όνομα. Όλες οι αμφιβολίες, ωστόσο, τελικά διαλύθηκαν. Περισσότεροι από μισό εκατομμύριο φίλαθλοι παρακολούθησαν τους αγώνες 12 εθνικών ομάδων και αφού οι ΗΠΑ επικράτησαν της Νορβηγία στον τελικό ενώπιον 65.000 θεατών στο «Tianhe Staidum» της Γκουανγκζού, ο τότε πρόεδρος της FIFA Ζοάο Χαβελάνζε επισήμανε ότι: «Το γυναικείο ποδόσφαιρο έχει πλέον καθιερωθεί για τα καλά»!
Ξεκίνησε ερασιτεχνικά
Οι γυναίκες ποδοσφαιρίστριες δεν θεωρούνταν ισάξιες με τους άνδρες συναδέλφους τους (κάτι που πιθανότατα ισχύει και σήμερα, 32 χρόνια μετά). Εκείνη την εποχή, οι γυναικείοι αγώνες ήταν 10 λεπτά μικρότεροι από τους ανδρικούς, γεγονός που ώθησε την Απρίλ Χάινρις, αρχηγό της ομάδας των ΗΠΑ εκείνη την εποχή, να σχολιάσει ότι οι διοργανωτές «φοβόντουσαν ότι θα έπεφταν οι ωοθήκες μας αν παίζαμε 90». (Οι αγώνες επέστρεψαν στα 90 λεπτά στο επόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο, του 1995, στη Σουηδία). Επιπλέον, οι αθλήριες δεν θεωρούνταν, ούτε αντιμετωπίζονταν ως επαγγελματίες.
Η αθλητική συντάκτρια Κέιτλιν Μάρεϊ περιγράφει λεπτομερώς στο βιβλίο της: «The National Team of 2019: The Inside Story of the Women Who Changed Soccer» (Η ιστορία των γυναικών που άλλαξαν το ποδόσφαιρο) μια σειρά από μέτρα περικοπής κόστους για τη διοργάνωση. Η Μάρεϊ έγραψε ότι το αεροπλάνο που μετέφερε την ομάδα των ΗΠΑ είχε κάνει αρκετές ενδιάμεσες στάσεις για να παραλάβει τις ομάδες της Σουηδίας και της Νορβηγίας και να τις αφήσει μετά.
Ορισμένες παίκτριες είχαν αποκαλύψει ότι οι εμφανίσεις τους ήταν μεταχειρισμένες από τις ανδρικές ομάδες, και ενώ οι άνδρες παίκτες έμεναν σε ξενοδοχεία, οι γυναίκες, οι οποίες πληρώνονταν μόνο 15 δολάρια ημερησίως κατά τη διάρκεια των ταξιδιών στο εξωτερικό, κοιμόντουσαν όλες σε ένα δωμάτιο. Το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών δεν είχε ούτε χρηματικό έπαθλο μέχρι το 2007.
Πολλά έχουν αλλάξει από τότε.
Για τη διοργάνωση του 2023, έχουν προϋπολογιστεί 435 εκατομμύρια δολάρια και σε αντίθεση με τις προηγούμενες διοργανώσεις, οι διαγωνιζόμενες ομάδες θα έχουν τώρα ειδικά camps βάσης στις δύο πόλεις που θα φιλοξενήσουν το τουρνουά: Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία. Επιπλέον έχει θεσπιστεί το ποσό των 150 εκατομμυρίων δολαρίων που θα δοθεί στη μεγάλη νικήτρια- μια τεράστια αύξηση από το χρηματικό έπαθλο των 30 εκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ του 2019 (αν και εξακολουθεί να είναι μόνο το 1/3 των 440 εκατομμυρίων δολαρίων που έχουν διατεθεί συνολικά για το Παγκόσμιο Κύπελλο ανδρών).
Οι ΗΠΑ είναι η μεγάλη δύναμη και πολυνίκης της διοργάνωσης
Μετά τη νίκη τους στην Κίνα, οι ΗΠΑ θα κατακτήσουν άλλα τρία Παγκόσμια Κύπελλα Γυναικών. Κατά την τρίτη διοργάνωση του τουρνουά το 1999, κέρδισαν στην έδρα τους, επικρατώντας στον τελικό της Κίνας με 5-4 στη διαδικασία των πέναλτι κατά τη διάρκεια του τελικού στο «Rose Bowl» της Πασαντίνα. Το επόμενο πρωτάθλημά τους θα έρθει 4 τουρνουά αργότερα, στον Καναδά το 2015. Κατέκτησαν επίσης το τελευταίο, αυτό του 2019 στη Γαλλία!
Οι Αμερικανίδες μπαίνουν στο φετινό τουρνουά ως φαβορί και είναι ισχυρές υποψήφιες για το "three-peat", κάτι που δεν έχει καταφέρει ποτέ καμία εθνική ομάδα μέχρι σήμερα.
Παρόλα αυτά, τα περισσότερα γκολ στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου δεν προήλθαν από Αμερικανό αθλητή/τρια. Είναι μια αθλήτρια από τη Βραζιλία που φέρει τον τίτλο της κορυφαίας σκόρερ της διοργάνωσης και πρόκειται για τη Μάρτα που έχει πετύχει 17 γκολ σε πέντε τουρνουά Παγκοσμίου Κυπέλλου μεταξύ 2007 και 2019. Η 37χρονη άσος θα λάβει μέρος στο έκτο της Παγκόσμιο Κύπελλο με την ελπίδα να προσθέσει στο ρεκόρ της και να βοηθήσει τη γυναικεία ομάδα της Βραζιλίας να κατακτήσει το πρώτο της τρόπαιο!
Ποιες ήταν οι νεότερες και οι μεγαλύτερες σε ηλικία παίκτριες που συμμετείχαν σε Παγκόσμιο Κύπελλο γυναικών;
Η Ιφεάνα Σιεζίνε των «Super Falcons» της Νιγηρίας έκανε το ντεμπούτο της σε έναν αγώνα εναντίον της Βόρειας Κορέας στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών της FIFA το 1999 σε ηλικία μόλις 16 ετών και 34 ημερών, αποτελώντας τη νεότερη παίκτρια που έλαβε ποτέ μέρος στη διοργάνωση των Γυναικών.Εμφανίστηκε άλλες δύο φορές, στα Παγκόσμια Κύπελλα του 2003 και του 2007, πριν αποσυρθεί μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008. Δυστυχώς, η Chiejine πέθανε σε ηλικία 36 ετών τον Αύγουστο του 2019 λόγω ασθένειας. Στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκεται η Βραζιλιάνα Μιραιούλντες Μασιέλ Μότα -πιο γνωστή ωςΦορμίγκα- η οποία κατέχει σήμερα τον τίτλο της γηραιότερης παίκτριας που έχει λάβει μέρος σε Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών. Σε ηλικία 41 ετών και 112 ημερών, συμμετείχε με τη Βραζιλία στον προημιτελικό με τη Γαλλία το 2019. Έχει γράψει ιστορία ως η μοναδική ποδοσφαιρίστρια -άνδρας ή γυναίκας- που έχει συμμετάσχει σε επτά Παγκόσμια Κύπελλα FIFA, αρχής γενομένης από το τουρνουά του 1995, και είναι επίσης η πρώτη γυναίκα ποδοσφαιρίστρια που έχει λάβει μέρος σε επτά Ολυμπιακούς Αγώνες. Η Φορμίγκα αποσύρθηκε από τις διεθνείς υποχρεώσεις το 2021.